Bíll að láni

Í viðtali á Útvarpi Sögu í vikunni ræddi ég heilmikið um lífið og tilveruna í borgarstjórn. Auðvitað hef ég, sem sálfræðingur, oft verið að reyna að greina samskiptin milli meiri- og minnihlutans. Allir vita að þau hafa stundum verið skrautleg en færri vita kannski að einnig eru dæmi um ágæt samskipti.

Eftir auglýsingahlé leiddi Magnús Þór Hafsteinsson sem stýrði þættinum talið í umræðuna um borgarlínu og samgöngur í borginni. Í þættinum á undan var nefnilega formaður skipulags- og samgönguráðs í viðtali. Spyrillinn hafði spurt hana hvernig hún hafði komið á staðinn og svaraði hún því til að hún hafi þurft að fá lánaðan bíl til að aka börnum sínum í pössun til að hún kæmist í viðtalið. Þau hjónin hafa ákveðið að komast af án bíls og hjóla allar sínar ferðir. En svo koma stundir sem ekki er hægt að hjóla og þá þarf að fá lánaðan bíl.

Ég get vel skilið að það geti verið snúið að eiga ekki bíl ekki síst þegar börn eru á heimilinu sem stundum þarf af hinum ýmsu ástæðum að skutla hingað og þangað. Ég vorkenni formanni skipulagsráðs að eiga ekki bíl og býðst til að lána henni minn þegar svona aðstæður koma upp.  

En aftur að umræðunni um borgarlínu. Í þessum sama þætti sagði formaðurinn að með tilkomu borgarlínu væri verið að auka val.
Vissulega er hér um nýjan valkost að ræða svo fremi sem ekki annar valkostur verði á sama tíma tekinn af. 

Í öllu þessu kappi skipulagsyfirvalda að fækka þeim stöðum þar sem koma má á bíl upplifa ekki allir að verið sé að auka val. Mörgum finnst sem nú þegar sé farið að handstýra fólki, jafnvel með afli, í að losa sig við bíla sína og nota einungis borgarlínu og almenningsvagna og gildir þá einu hvort það henti lífsstíl fólks. Samt er borgarlína aðeins framtíðarsýn og er aðeins til sem líkan enn sem komið er.

Staðreyndin er sú að búið er að loka stóru svæði fyrir bílaumferð og fækka verulega götustæðum. Gjaldið hefur verið hækkað og það svæði sem er dýrast að leggja á hefur verið stækkað. Einnig er farið að krefjast stæðisgjalds á sunnudögum. Allt eru þetta skilaboð um að "ekki koma hingað á bíl".

Formaður samgöngu- og skipulagsráðs segir þetta gert í góðu samráði við borgarbúa og með þarfir þeirra, t.d. öryrkja og hreyfihamlaðra að leiðarljósi. Við þetta er hins vegar ekki kannast nema síður sé. Hvernig kemur borgarlína til með að henta hreyfihömluðu fólki þegar ekki enn er vitað hvernig fólk á að komast frá heimilum sínum á kjarnastöð borgarlínu. Hreyfihamlaðir hljóta að koma akandi á kjarnastöð? Geta þeir geymt bíla sína þar? Þegar á áfangastað er komið, hvernig kemst hinn hreyfihamlaði frá borgarlínustöðinni og til áfangastaðar? Í strætó?  
Ég er að reyna að sjá þetta fyrir mér. Spyrja má hvort skipulagsyfirvöld hafi útfært þessar tengingar með hagsmunasamtökum hreyfihamlaðra? 

Formaðurinn sagði einnig að borgarlína myndi gagnast fátæku fólki því ódýrara er að ferðast með borgarlínu en að reka bíl. Eitthvað kann að vera rétt í þessu en samt er málið flóknara en þetta. Foreldrar sem þurfa að fara með börn í leik- og grunnskóla og tómstundir í borgarlínu og koma sér svo sjálfir í vinnu getur orðið snúið. Tími er líka peningar. 

En alla vega, það er ekki hikað við að draga inn í umræðuna viðkvæmustu hópa samfélagsins til að sýna fram á réttmæti aðgerðanna. Borgarlínuverkefnið er komið af stað, búið er að setja í það mikið fjármagn nú þegar. Þetta risaverkefni á eftir að koma verulega við pyngju skattgreiðenda. Það eru nokkur ár í að 1. áfanga verði lokið og kannski 10-15 ár þar til borgarlína hefur tekið á sig einhvers konar lokamynd.

Það er því alveg óþarfi að ráðast svo harkalega að útrýmingu bíla núna. Mikið nær væri að styðja við aðgerðir sem flýta myndu orkuskiptum bíla enda aðeins 10 ár þangað til bannað verður að flytja inn bensín og dísil bíla. Það þarf að setja kraft í orkuskiptin og það er hlutverk skipulagsyfirvalda að koma með hvatana. Setja mætti aftur inn á lista vistvænna bíla tvinnbíla sem dæmi. Svo er það allt metanið, græna afurðin okkar sem er sóað því SORPU hefur ekki tekist að markaðssetja það. Borgaryfirvöld gætu ákveðið að allir strætisvagnar skuli vera metanvagnar. Síðast en ekki síst geta borgaryfirvöld styrkt enn frekar þá sem vilja setja upp hleðslustöðvar.