Bloggfærslur mánaðarins, apríl 2010

Hvað fá börnin að borða í grunnskólum Reykjavíkur?

Þáttinn má nú sjá hér á inntv.is

ins_matarbreytt_986031.jpg


Mataræði í reykvískum grunnskólum

ins_matarbreytt_984694.jpg

Stórt skref var stigið þegar ákveðið var að skólabörn skyldu fá heitan mat í skólum. Þessi breyting varð ekki á einni nóttu. Fyrir u.þ.b. 35 árum var í mesta lagi hægt að kaupa snúð og mjólk í gagnfræðaskólum borgarinnar. Eins og staðan er í dag er börnum boðið upp á heitan mat í flestum ef ekki öllum skólum í Reykjavík.  

Fyrirkomulag skólaeldhúsa er mjög breytilegt. Í sumum skólum eru foreldrar og börn mjög ánægð með þann mat sem boðið er upp á, matreiðslu hans og skipulag almennt séð. Í öðrum skólum er minni ánægja og í enn öðrum er einfaldlega veruleg óánægja.

Hvernig stendur á þessum mikla breytileika? Í sumum tilvikum er maturinn að mestu ef ekki öllu leyti aðkeyptur en í öðrum tilvikum er hann matreiddur í skólanum að öllu leyti eða a.m.k. að hluta til. Sumir skólar bjóða börnunum upp á unnar matvörur en aðrir skólar leggja áherslu á ferskt hráefni og að það sé matreitt í skólanum.

Hvernig svo sem þessum málum er háttað í einstaka skólum geta allir verið sammála um mikilvægi þess að börnin borði hollan og staðgóðan mat enda  skiptir það sköpum fyrir vellíðan þeirra, vöxt og þroska.

Mataræði í reykvískum grunnskólum er viðfangsefni þáttarins Í nærveru sálar mánudaginn 26. apríl. Við undirbúning þáttarins var haft samband við formann Menntasviðs. Hann kvaðst fagna þessari umræðu enda hafði Menntaráð nýlega haft málið á dagskrá og í kjölfarið samþykkt svohljóðandi tillögu:

Menntaráð felur fræðslustjóra að gera úttekt á samsetningu máltíða sem í boði eru fyrir nemendur grunnskóla Reykjavíkurborgar með tilliti til þeirra markmiða um hollustu matar sem fram koma í gæðahandbók Mennta- og Leikskólasviðs.

Sett hefur verið  á laggirnar nefnd sem hefur það verkefni að vinna í matarmálum fyrir bæði skólastigin, leik- og grunnskóla.

Í Í nærveru sálar munu þrír einstaklingar tjá sig um þetta mál. Það eru þau:
Jón Ingi Einarsson, fjármálastjóri Menntasviðs Reykjavíkurborgar. Hann á einnig sæti í hinni nýskipuðu nefnd.
Sigurveig Káradóttir, matreiðslumaður og foreldri barns í grunnskóla og
Þröstur Harðarson, matsveinn í Hagaskóla.

Atriði sem komið verður inn á:
Af hverju er þetta svona misjafnt milli skóla?  
Hver hefur ákvörðunarvald um hvernig þessu skuli háttað?

Komið verður inn á atriði eins og fjármagn sem veitt er til skólanna,  samninga/reglugerðir um skólaeldhús, mikilvægi þess að matreiðslufólk skóla hafi ríkt hugmyndaflug, útsjónarsemi og þar til gerða hæfni og færni til að sinna þessu mikilvæga starfi.

Hvernig er samspil embættiskerfisins og skólastjórnenda þegar kemur að því að ákveða útgjöld, ráðningar í störfin og ákvörðun um hvers lags matur (hráefni og matreiðsla) skuli vera í viðkomandi skóla?

Ef tekið er mark á óánægjuröddum sem heyrst hafa er ljóst að ekki sitja öll börn í grunnskólum borgarinnar við sama borð í þessum efnum. Unnar matvörur eru oftar á borðum sumra skóla en annarra. Þegar talað er um unnar matvörur er sem dæmi átt við reyktar og saltaðar matvörur, svo sem pylsur og bjúgu. Einnig matvörur úr dósum, pökkum eða annar samþjappaður matur sem oft er búið að bæta í ýmsum rotvarnarefnum.

Eins má spyrja hvernig þessum málum er háttað á kennarastofunum. Er til dæmis sami maturinn í boði fyrir börnin og kennarana?

Hagræðing og skipulag hlýtur að skipta sköpum ef bjóða á upp á hollan, góðan og jafnframt ódýran mat. Hafa matreiðslufólk skólaeldhúsa almennt tækifæri til að fylgjast með fjárhagsáætlun og hvernig hún stendur hverju sinni svo þau geti hagað innkaupum og aðlagað skipulag samkvæmt því.

Ef horft er til þess að samræma mataræði í skólum kann einhver að spyrja hvort ekki sé þá betra að skipulag skólaeldhúsa væri í höndum annarra en skólastjórnenda?

Eins og sjá má er málið ekki einfalt. Spurt er:

Hverjar verða helstu áherslur þeirrar nefndar sem nú skoðar málið og mun hún leita eftir samstarfi og samvinnu við foreldra?


Að heyra barnið sitt vaxa

naerverusalarkr152.jpgHversu sjálfgefið finnst manni ekki að geta séð og heyrt, já og hafa öll helstu skynfæri virk. En auðvitað er það ekkert sjálfgefið. Það veit sá best sem er ekki með sjón eða heyrn.

Ungur faðir, Bergvin Oddsson, sem hefur verið blindur frá 15 ára aldri lýsir í nýútkominni bók sinni hvernig honum leið þegar í ljós kom að hann og unnusta hans ættu von á barni.  Í fögnuðinum og eftirvæntingunni fólst einnig kvíði, kvíði fyrir því að geta ekki, vegna blindunnar, annast barnið sitt á þeim sviðum þar sem máli skiptir að hafa sjón.

Að heyra barnið sitt vaxa er titill bókarinnar. Sonurinn Oddur Bjarni er nú rúmlega ársgamall. Í bókinni má jafnframt finna hagkvæmar leiðbeiningar sem varða undirbúning komu barns í fjölskyldu og ýmsar ráðleggingar sem snúa að uppeldi og uppeldisfræðum. 

Félag langveikra ungmenna á Akureyri gefa bókina út og mun allur ágóði renna til Félagsins.  Í þessari afar persónulegu bók Bergvins leiðir hann lesendur inn í heim blindunnar. Bókin er bæði með háalvarlegu ívafi en bregður auk þess upp kómískum myndum af hvernig Bergvini hefur tekist að mæta þeim vandamálum sem blindra foreldra bíður öllu jafnan.

Meðal þess sem Bergvin ræðir um er hvernig fötlun hans kom til og hvernig honum gekk að aðlagast þegar ljóst var að hann fengi aldrei sjónina aftur. Bergvin lýsir á einlægan hátt óttablöndnum hugsunum sínum þegar hann velti fyrir sér hvernig honum myndi ganga að annast barnið sitt eins og t.d. að skipta á bleyju. Ógnvænlegasta hugsunin var þó sú að honum tækist ekki að gæta barnsins sín nægjanlega vel utandyra ef sá litli tæki sem dæmi upp á því að hlaupa frá honum.

Blindir foreldrar og samfélagið
Bergvin hefur lent í ýmsu þegar hann er á ferð með Odd Bjarna. Hann hefur oft upplifað höfnun og fundið að margir eiga það til að vanmeta blint fólk. Bergvin bendir á að blindir hafa iðulega þróað með sér sterkt lyktarskyn, heyrn, næmni og innsæi sem vegur upp á móti blindunni. Eins hefur blint fólk þurft að leggja sérstaka áherslu á að skipuleggja sig, sýna fyrirhyggju og vera helst alltaf skrefi á undan í huganum til að geta verið viðbúið hindrunum sem kunna að verða á vegi þeirra. Bergvin segir frá einum erfiðasta degi lífs síns sem tengist samskiptum hans við flugáhöfn í einni af ferðum hans með Odd Bjarna til Reykjavíkur. Við ákveðnar aðstæður hefur Bergvin þannig orðið að sýna sérstakleg fram á að hann geti, þrátt fyrir blindu, gætt öryggis barns síns komi eitthvað upp á.

Fylgist með viðtalinu við þennan hugrakka, jákvæða föður sem segir frá  lífi sínu og tilveru Í nærveru sálar mánudaginn 19. apríl.

Bókina HEYRA BARNIÐ SITT VAXA er hægt að fá í öllum Hagkaupsverslunum að undaskilinni Hagkaup á Seltjarnarnesi.

 

 


Hvernig taka íslensk lög á einelti? Þátturinn kominn á netið

naerverusalar149_981910.jpgÞáttinn má sjá hér.

Mánudaginn 19. apríl verður gestur Í nærveru sálar Bergvin Oddsson.
Bergvin er blindur og lýsir upplifun sinni: tilhlökkun og kvíða sem tengist því að vera blint foreldri.  Hann hefur nú skrifað bók sem heitir Að heyra barnið sitt vaxa. Bókin kemur út í dag.


Umfjöllun um einelti í íslenskum lögum

naerverusalar149_980461.jpg

Hvað er sagt og hvað er ekki sagt um einelti í íslenskum lögum?

Þrátt fyrir að heilmikil vitundarvakning hafi orðið á skilningi landsmanna á einelti og alvarlegum afleiðingum þess,  eru enn að koma upp afar ljót eineltismál bæði í skólum og á vinnustöðum. Sum þessara mála fá að vaxa og dafna og hægfara leggja líf þolandans í rúst. Umræðan undanfarin misseri hefur verið mikil og farið fram jafnt í sjónvarpi, útvarpi og í dagblöðum. Rætt er um fyrirbyggjandi aðgerðir og hvernig skuli bregðast við komi upp mál af þessu tagi: hverjir eiga að ganga í málin og hvers lags ferli/áætlanir eru árangursríkastar?

Einn angi af umræðunni undanfarið misseri er hugmyndin um hina svokölluðu Sérsveit í eineltismálum. Þessi pæling er afrakstur vinnu lítils kjarnahóps sem berst gegn einelti á öllum stigum mannlegrar tilveru. Hugmyndin gengur út á að fái foreldri ekki úrlausn í eineltismáli barns síns geti þeir leitað til fagteymis á vegum stjórnvalda sem biði viðkomandi skólayfirvöldum  aðstoð við lausn málsins. Að sama skapi gæti fullorðinn einstaklingur sem telur sig hafa mátt þola einelti á vinnustað og sem hefur ekki fengið úrlausn sinna mála hjá vinnuveitanda,  leitað að sama skapi til teymisins. Hugmyndin hefur verið kynnt hópi ráðherra og ráðamanna víða um landið.

Það sem stendur í íslenskum lögum í þessu sambandi skiptir gríðarmiklu máli. Lög og reglugerðir hafa það hlutverk og markmið að vera jafnt  leiðbeinandi sem upplýsandi fyrir fólkið í landinu eins og t.d. hvar mörkin liggja í almennum samskiptum.

Til að ræða þetta koma saman Í nærveru sálar mánudaginn 12. apríl Þórhildur Líndal, forstöðumaður Rannsóknastofnunar  Ármanns Snævarr um fjölskyldumálefni, Ragna Árnadóttir, ráðherra dómsmála og mannréttinda og Gunnar Diego, annar af tveimur framleiðendum heimildarmyndar um einelti. Gunnar er einnig þolandi langvinns eineltis í grunnskóla.  Umræðan er afar krefjandi og ótrúlega flókin þrátt fyrir að flestir séu sammála um hvaða breytingar væru æskilegar og að mikilvægt sé að setja eitthvað neyðarúrræði fyrir þolendur fái þeir ekki lausn mála sinna í skóla eða á vinnustað.

Hvorki virðist skorta vilja né skilning hjá ráðamönnum um mikilvægi þess að liðka fyrir vinnslu þessara erfiðu mála og að tryggja að enginn eigi að þurfa að búa við að vera lagður í einelti mánuðum eða árum saman án þess að gripið sé til lausnaraðgerða.

 Meðal þess sem spurt verður um og rætt er:
- Hefur eineltismál  vegna barns einhvern tímann farið í gegnum dómstóla þar sem því er lokið með dómi?

-Hver er helsta aðkoma barnaverndar í þessum málum?

-Dæmi: ef foreldrar vilja ekki senda barn sitt í skólann vegna þess að það er lagt í einelti af skólafélögum sínum gætu foreldrar átt það á hættu að málið verði tilkynnt til viðkomandi barnaverndarnefndar þar sem að barnið er skólaskylt.

-Hvað í lögunum verndar unga þolendur eineltis?

-Hver er ábyrgð foreldra þeirra barna sem eru gerendur?

-Hver er ábyrgð skólans?

-Ætti að gera einelti refsivert eins og hvern annan glæp? 

Hafa skal í huga í þessu sambandi að barn er ekki sakhæft fyrr en 15 ára.  Oftast eru gerendur sjálfir í mikilli vanlíðan, þeir hafa stundum áður verið þolendur. Mjög algengt er að gerendur eineltis séu sjálfir með brotna sjálfsmynd, stríði við námsörðugleika eða eiga við aðra félagslega og tilfinningalega erfiðleika að stríða. Oft hefur einnig komið í ljós að erfiðleikar eru á heimili barna sem leiðast út í að vera gerendur eineltis.

Skólinn reynir oftast að gera sitt besta til að vinna úr þessum erfiðu málum. Staðreyndin er þó sú að þeir (starfsmenn og fagfólk skólans) eru eins og gengur,  mishæf til að takast á við erfið og þung mál af þessu tagi.
Hvernig má styðja við bakið á þeim skólum sem eru ráðþrota og vilja skólar yfir höfuð fá utanaðkomandi aðstoð?

Fullorðnir þolendur eineltis

Fullorðinn þolandi eineltis t.a.m. á vinnustað á í raun í fá skjól að venda ef yfirmaður ákveður að gera ekkert í málinu. Margir ábyrgir og góðir stjórnendur fá utanaðkomandi faglega aðstoð í þessu sambandi og hefur það oftar en ekki gefið góða raun. Fjölmörg dæmi virðast þó vera um að yfirmaður grípi til þeirrar óábyrgu leiðar að láta þolandann taka pokann sinn og yfirgefa vinnustaðinn. Þá telja sumir stjórnendur að vandamálið sé úr sögunni. Enda þótt fullorðinn þolandi eineltis á vinnustað geti leitað til Vinnueftirlitsins og Jafnréttisstofu er þjónusta þessara stofnanna takmörkuð. Hvorug tekur á einstaklings- eineltismálum. Stéttarfélögin eru heldur ekki nægjanlega góður kostur því lögfræðingar þeirra sitja öllu jöfnu beggja vegna borðs og geta því ekki þjónustað þolandann sem skyldi. Þolandi eineltis á vinnustað sem yfirmaður ákveður að hafna á því fáa aðra möguleika en að fara dómsstólaleiðina sé hann staðráðinn í að fá úrlausn mála sinna á sanngjarnan og faglegan máta. Sú leið er eins og allir vita bæði afar tyrfin og kostnaðarsöm.

 

Frekari vangaveltur sem fram koma í þættinum Í nærveru sálar 12. apríl eru:

Hvað snýr beint að ráðherra dómsmála og mannréttinda?

Hvernig á að bregðast við til skamms/langs tíma?

Er hægt að gera einhverjar ráðstafanir fljótt?

Hvað er raunhæft og óraunhæft að setja í lögin?

Hvaða viðbætur er hægt að koma með strax sem kynnu að stuðla að því að mál af þessu tagi verði viðráðanlegra, auðveldara og hraðara í vinnslu?

Er þetta eins flókið og sumir vilja vera láta?

Af hverju hafa ráðuneyti þessara mála ekki getað sameinast um lausnir og unnið saman þrátt fyrir ítrekaða beiðni?

 

Fylgist með, mánudaginn 12. apríl á ÍNN.


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband