Fyrirmyndarþingmaðurinn, er hann til?

Fyrirmyndarþingmaðurinn er sá sem er heiðarlegur, yfirvegaður, vinnusamur, málefnalegur en einnig beittur. Umfram allt þarf hann að hafa almenna hagsmuni þjóðarinnar að leiðarljósi og forðast allt sérhagsmunapot.
Situr þessi þingmaður á þingi núna?

Á þessu haustþingi hefur ýmislegt gengið á eins og oft áður. Þingmenn hafa talað um andlegt ofbeldi, verstu verkstjórn þingsins hingað til, gerræðisleg vinnubrögð o.s.frv.

Verðum við sem þjóð ekki að fara að huga að alvöru breytingum til að laga þetta?

Ef samskipti eiga að verða jákvæðari og heilbrigðari á þinginu hlýtur að verða að breyta vinnufyrirkomulaginu.

Frá því að elstu menn muna hafa samskipti á þingi átt það til að vera á lágu plani, karp, þras og ásakanir sem ganga á víxl. Margir segja kannski bara "hva, er þetta ekki bara eins og þetta á að vera? Svona eru jú stjórnmálin?"

Til að auka líkur á jákvæðum samskiptum og faglegum vinnubrögðum þarf að finna stjórnarandstöðunni annan farveg til að koma málum að, taka þátt og hafa áhrif. Hægt að horfa til þinga sem eru að virka vel? Til dæmis þar sem minnihluti og meirihluti vinna saman, ræða saman, mætast í umdeildum málum og eiga vitrænar samræður þjóð sinni til heilla. Þetta má sjá t.d. á danska þinginu.

Er kannski bara mannskemmandi að vera í stjórnarandstöðu?
Á Alþingi Íslendinga er eina tæki stjórnarandstöðunnar að beita málþófi og senda stjórnarliðum tóninn, beitt orð sem stundum verða, í hita leiksins helst til of hvöss. Við þessar aðstæður er stutt í pirring og ergelsi. Stjórnarliðar eru iðulega margir hverjir engu skárri og svara til baka á sama lága planinu.

En það hlýtur að reyna oft á þolrifin að vera í stjórnarandstöðu. Að vera kosin til áhrifa þar sem þér er ætlað að standa þig en fá síðan litla hlustun hvað þá að geta komið að breytingum. Svo slæm hafa samskiptin orðið og andrúmsloftið að þingmenn hafa að undanförnu talað um andlegt ofbeldi og að persónulegar árásir eigi sér stað milli einstaka þingmanna.

Hvað er átt við þegar talað er um að eitthvað sé persónulegt?
Þegar viðhorf og skoðun einhvers er tengt þér sem persónu, t.d. "að þú hafir þessa skoðun því þú sért svo vitlaus eða illa upplýst(ur)" eða ef slíkt er sett í samband við útlit, hugmyndafræði, aðstæður, gildi, kyn eða trú þá er talað um að eitthvað sé persónulegt. Manneskjan sem þessu er beint að upplifir að verið sé að gera lítið úr henni, hæðast að henni eða verið sé að níða hana. 

Vondur mórall á þinginu?
Sé þess aðgætt að fara ekki yfir mörkin í samskiptum og reyna að halda þeim á sæmilega kurteislegum nótum er ekki loku fyrir það skotið að menn geti átt þokkalegt samstarfssamband þrátt fyrir að vera á öndverðum meiði í stórum og erfiðum málum. Einstakir sem senda hvor öðrum tóninn endrum og sinnum eru engu að síður félagar og jafnvel vinir utan þingsalar.

Það er vel hægt að vera málefnalegur en samt beittur og ákveðinn. Það má gagnrýna vinnubrögð, meðhöndlun máls, aðgerðarleysi eða lýsa yfir óánægju með verklag eða hvað eina án þess að ráðast á manneskjuna sjálfa sem persónu.

En þegar einhverjum finnst hann með öllu áhrifalaus enda þótt hann sé á launum við að "hafa áhrif" getur kannski verið erfitt að halda yfirvegun. Í þessum aðstæðum finnur fólk gjarnan til vanmáttar, finnst það komið út í horn. Alveg sama hversu aðstæður eru slæmar og staðan oft vonlaus er neikvæð framkoma og dónaskapur alltaf á ábyrgð þess sem hana sýnir. Hver og einn verður að gera upp við sig hvort hann sé sáttur við framkomu sína og samskipti við samstarfsfélaga sína.

Þingmaður sem er mjög dónalegur og grófur í tali gagnvart öðrum þingmanni styrkir varla stöðu sína. Reyndar er eins og sumum sem á slíkt hlusta finnist þetta auka virðingu og vegsemd viðkomandi þingmanns og vera merki um kraftmikinn og áræðinn þingmann. Sumir hafa e.t.v. gaman af þessu, finnst þetta flott, hugsa „já láttu hann bara hafa það „ o.s.frv. Í öðrum kann að hlakka, hugsa kannski „gott á helvítið“, eða „já og þetta eru nú ráðamennirnir sem þjóðin kaus“ o.s.frv., „fjör á þinginu ha!“

Þingmenn eru fyrirmyndir
Hafa skal í huga að þingmenn eru fyrirmyndir. Börn og unglingar heyra fréttir af hamaganginum á þinginu. Alist börn upp við að horfa á fullorðið fólk tala með þessum hætti hvert við annað er hætta á að þau telji þetta vera eðlilegur talsmáti og viðurkennd framkoma. Sumt fullorðið fólk af báðum kynjum tekur sjálft þátt í persónulegu skítkasti t.d. á samfélagsmiðlunum þar sem þeir láta móðan mása um einhverja manneskju og spara þá ekki ljótu orðin. Margir hugsa kannski, fyrst þingmenn leyfa sér að tala svona illa um þessa manneskju get ég gert það líka?

Gera þingmenn sér yfir höfuð grein fyrir hversu sterk fyrirmynd þeir eru bæði gagnvart fullorðnum og börnum?

 

Andlegt ofbeldi

Þegar talað er um að einhver sé beittur andlegu ofbeldi er oftast átt við ofbeldi sem varir yfir einhvern tíma frekar en t.d. einstaka neikvæða framkomu sem sýnd er vegna mikils pirrings eða skyndilegrar reiði. Þá getur verið um að ræða ákveðnar aðstæður þar sem ágreiningur er í gangi, deilur eða óvæntar uppákomur hafa átt sér stað.

Andlegt ofbeldi í sinni verstu mynd getur verið afar dulið, stundum þannig að það tekur þann sem fyrir því verður jafnvel einhvern tíma að átta sig á að hann er beittur því. Í andlegu ofbeldi felst ekki alltaf bara ljót orð eða hótanir heldur er "ofbeldið" sýnt með ýmsu líkamsmáli s.s. tónninn í röddu getur verið ógnandi, einnig svipbrigði og fleira í tjáningunni sem ætlað er að styðja við ljótu orðin og svívirðingarnar.

Sem dæmi, væri ég beitt grófu andlegu ofbeldi af einhverjum er ég að vísa í orðbundna og/eða táknræna hegðun/framkomu sem ég upplifi særandi, niðurlægjandi, hótandi eða meiðandi á einhvern hátt.

Ég væri að skynja/upplifa a.m.k.eitthvað eða allt af eftirfarandi:
Fjandsamlega framkomu viðkomandi gagnvart mér og að hann/hún vilji stjórna mér

Niðurlægingu, skömm þar sem viðkomandi, stundum í viðurvist annarra, gerir lítið úr mér, gagnrýnir mig, reynir að gera mig að athlægi eða vill sem oftast benda á og gera mikið úr "göllum" sem honum eða henni finnst ég hafa. Gagnrýnin er yfirleitt mjög persónuleg og varðar þá oft vitsmuni (vera heimskur) og/eða útlit.

Gerandi andlegs ofbeldis í sinni verstu mynd gagnrýnir e.t.v. einnig ákvarðanir sem ég hef tekið eða ekki tekið, eða eitthvað sem ég hef gert eða ekki gert, sagt eða ekki sagt, hvernig ég hef staðið mig o.s.frv.

Í stuttu máli hvað eina í mínu fari og atferli er ekki nógu gott heldur vill gerandinn benda stöðugt á hversu ómöguleg manneskja ég er. Hann gerir sér því far um að koma því á framfæri sem oftast og með sem skýrustum hætti og jafnvel við sem flest tækifæri.

Í andlegu ofbeldi felst oft illkvittni, eins og sá sem beitir því óski þess að illa fari fyrir manneskjunni sem hann beitir ofbeldinu eða í það minnsta óskar hann þess að hún geri mistök. Þá er jafnvel eins og hlakki yfir gerandanum. Þá hefur hann einnig enn meira milli handanna til að spila úr þegar hann vill sverta og svívirða manneskjuna sem hann beitir ofbeldinu. 

Ef einhver segist vera beittur andlegu ofbeldi er hann eða hún oftast að vísa í eitthvað viðvarandi, endurtekið, eitthvað sem manneskjunni finnst hún búa við (á heimili eða vinnustað) og sem vofi yfir henni. Um er að ræða eitthvað sem hún getur vænst en veit kannski ekki alveg nákvæmlega hvenær, í hvernig mynd eða við hvaða aðstæður það birtist næst.

Það sem einkennir persónuleika geranda andlegs ofbeldis er ekki bara að vera gagnrýninn og dómharður heldur vill hann gefa af sér mynd þess aðila sem veit allt best, sé sterkur og sá sem hefur valdið. Þess vegna notar hann tækifæri sem gefast til að niðurlægja manneskjuna sem hann beitir ofbeldinu því þá finnst honum hann vera að upphefja sig. Þá finnst honum hann vera að styrkja sig og skerpa enn frekar á þessum mikla mun á sér og "hinum", sér í hag, hinum síðarnefnda í óhag.

Í framkomu geranda andlegs ofbeldis (í sinni verstu mynd) má iðulega finna mikla stjórnsemi, ósveigjanleika, óbilgirni og ósanngirni sem er liður í að valda manneskjunni sem beitt er ofbeldinu sem mestri vanlíðan og sérstaklega vanlíðan með sjálfa sig. 

Hvar eru mörkin?

Sá sem sýnir annarri manneskju neikvæða framkomu er ekki endilega gerandi "andlegs ofbeldis", sér í lagi ef viðkomandi sýnir ekki slíka framkomu að öllu jöfnu og jafnvel mjög sjaldan. Sennilega hafa flestir einhvern tíman sagt ljóta hluti við manneskju t.d. í bræðiskasti eða í ergelsi t.d. ef deilur eru í gangi eða ef manni ofbýður eitthvað í fari einhvers.

Reglan er engu að síður ávallt sú að þegar einhver segist beittur ofbeldi að gera þá aldrei lítið úr upplifun manneskjunnar hvort heldur hún sé að andlegu eða líkamlegu ofbeldi þar með talið ofbeldi eins og einelti. Á vinnustöðum skal þess vegna ávallt skoða slíkar kvartanir vandlega. Sama gildir um heimilisofbeldi. Þann vanda verður samfélagið að berjast gegn, allir sem einn.

Samantekt

Sá sem beitir andlegu ofbeldi notar það til að stjórna og brjóta niður sjálfsmynd og sjálfsvirðingu manneskjunnar sem hann beitir ofbeldinu. Afleiðingin verður m.a. sú þolandinn fer að líta á sig með neikvæðum augum og trúa að hann/hún sé ómöguleg manneskja, ónýt manneskja, síðri en aðrir, manneskja sem geti ekkert, kunni ekkert, skilji ekkert og sé gagnslaus. Markmiðið með ofbeldinu, meðvitað eða ómeðvitað er að „minnka“ manneskjuna og planta inn í hana vanlíðan og óöryggi um sjálfa sig. Mjög oft er markmið gerandans einnig að gera manneskjuna háða sér, eða aðstæðunum, fá hana til að trúa að hún geti ekki staðið ein eða verið sjálfstæð og megi bara þakka fyrir að einhver vilji vera með henni eða að ekki sé bara búið að reka hana sé um að ræða vinnustað.

Hvað býr innra með geranda andlegs ofbeldis er efni í annan pistil.

 

 

 

 

 

 

 

Hrafn Jökulsson, eldhugi og hugsjónarmaður sem fær fólk með sér

Hrafn Jökulsson hlaut í dag Viðurkenningu Barnaheilla – Save the Children á Íslandi árið 2015. Með Hrafni á myndinni eru Stefán Þór Herbertsson, Erna Reynisdóttir, Róbert Lagerman og Kolbrún Baldursdóttir.

(Úr ræðu formanns)

"Hrafn hefur verið óþreytandi við hugsjónastarf á Íslandi og Grænlandi. Hann og félagar hans í skákfélaginu Hróknum hafa ásamt nánum samstarfsfélaga, Stefáni Þór Herbertssyni, formanni KALAK, vinafélagi Íslands og Grænlands boðað fagnaðarerindi skákar og vináttu meðal Austur-Grænlendinga.

Hrafn er landsþekktur eldhugi og rithöfundur og frábær fyrirmynd. Óhætt er að segja að hann hugsi stórt og kunni að virkja fólk til þátttöku í ævintýrum sínum. Hann er vel meðvitaður um mikilvægi þess að börn hafi trú á sér og veit að gott sjálfstraust byggir á mörgum stólpum. Sá andlegi grunnur sem Hrafn og félagar hans hafa styrkt með því að kenna börnum skákíþróttina felur í sér fjölþætta færni. Hún þjálfar m.a. sjónminni og sjónræna rökhugsun, þjálfar barn í að hugsa sjálfstætt, viðhafa gagnrýna hugsun, fást við óhlutbundin viðfangsefni og finna rökleg tengsl.

Þannig leggur skákíþróttin svo ótal margt á vogarskálar þroska barns sem hana stundar. Auk einbeitingar sem skákin krefst,  þolinmæði og sjálfsaga, auðgar íþróttin ímyndunaraflið og iðkendur læra að hugsa í lausnum. Skákíþróttin kallar á hugrekki, að þora að taka ákvörðun og hún þjálfar iðkendur í að lesa í, greina og meta stöðu.

Félagslegur ávinningur þeirra sem stunda skákíþróttina á sér einnig margar hliðar. Tengsl myndast þótt aðilar hafi það eina markmið sameiginlegt, að tefla skák og ætla að vinna hana.
Þannig getur skákborðið laðað að börn frá gjörólíkum menningarheimum, eins og Hrafn lýsir sjálfur:
Skákin er einfaldlega frábært tæki til þess að efla samskipti og vináttu enda þarf enga tungumálakunnáttu til að læra leikreglurnar og allir geta verið með.

Þetta viðhorf samrýmist vel hugsjónum Barnaheilla, sem hafa lagt mikla áherslu á VINÁTTUNA með t.a.m. Vináttuverkefni Barnaheilla sem á þriðja tug leikskóla hafa tekið upp frá og með byrjun næsta árs. Viðhorfið styður jafnframt það sem Barnaheill á Íslandi hefur reglulega minnt á í ræðu og riti og það er rétt barna til tómstunda og þátttöku í lífi og leik, óháð stöðu foreldra þeirra í þjóðfélaginu.

Skákin hentar þannig einstaklega vel í samfélagi eins og á Grænlandi þar sem landfræðilegar aðstæður og mannfæð bjóða börnum almennt ekki upp á mörg tækifæri til tómstundaiðkunar. Með skáklandnámi Hróksins og KALAK á Grænlandi hefur fjöldi Grænlenskra barna fengið tækifæri til að þroska með sér þá færni sem skákíþróttin veitir, sem þau hefðu mögulega annars farið á mis við.

Skákfélagið Hrókurinn var stofnað í kringum aldamótin af Hrafni og félögum hans sem tefldu saman á Grandrokk og naut félagið mikillar velgengni. Það átti fyrir rest 13 gullpeninga og var Íslandsmeistari í skák. Vinafélag Grænlands og Íslands, KALAK, var stofnað í Norræna Húsinu í Reykjavík miðvikudaginn 4. mars 1992 og voru stofnfélagar 43.

Skáklandnám Hróksins og Kalak á Grænlandi hófst um 2003 en á þeim tíma var skák nær óþekkt á Grænlandi. Alþjóðlegt skák­mót var haldið í fyrsta sinn á Græn­landi það sama ár.

Í gegnum skákina hafa þessar tvær þjóðir, Ísland og Grænland orðið sem ein fjölskylda en, „ Við erum ein fjölskylda“, er einmitt kjörorð skákmanna. ´

Síðan þá hafa liðsmenn Hróksins og Kalak ekki einvörðungu heimsótt fjölda bæja og þorpa og kennt börnum skák heldur hafa einnig gefið börnum á Grænlandi gjafir svo sem taflsett, fatnað og aðrar nauðsynjavörur.

Og að lokum er gaman að  nefna að Hrafn og Hrókurinn hefur frá upphafi verið virkur þátttakandi í því sem kallað er sundkrakkaverkefni Kalak, vinafélags Íslands og Grænlands. Á hverju ári, undanfarin 10 ár, hefur 11 ára börnum frá litlu þorpunum á austurströnd Grænlands verið boðið til Íslands, að læra sund og kynnast íslensku samfélagi".

Úr ræðu formanns Barnaheilla- Save the Children á Íslandi við afhendingu viðurkenningar Barnaheilla 2015. Athöfnin var haldin 20. nóvember á afmæli Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna.

 

 

LÍFSBÓKIN, þáttur um félags- og sálfræðileg málefni

Þættirnir LÍFSBÓKIN (4 alls) voru keyptir af útvarpsstöðinni Útvarpi Sögu og hafa nú allir verið sendir út.

Hægt er að hlusta á þá undir linknum Eldri þættir á heimasíðu Útvarp Saga

16. nóvember Flýtingar í grunnskólum
Meginþema:
Í þættinum er fjallað um þegar barni er flýtt um bekk og stundi námi með ári eldri krökkum. Einnig ef barni er flýtt með þeim hætti að það fer einu ári fyrr í grunnskóla. Að flýta barni í námi er ákvörðun sem vanda þarf vel til. Eftir að barni hefur verið flýtt upp um bekk er ekki aftur snúið í raun. Þegar barni er flýtt með þeim hætti að það byrjar ári fyrr í skóla kemur það oft í kjölfar þess að tekið hefur verið eftir því að það er óvenju bráðþroska miða við jafnaldra.

Í þættinum verður rætt við Ingu Westman en hún er móðir drengs sem ákveðið var að yrði færður upp um bekk og einnig er rætt við unga menn,þá Jón Steinarsson og Hjörvar Óla Sigurðsson en báðir stunduðu nám með ári eldri krökkum.

5. nóvember Ættleiðingar á Íslandi
Meginþema:
Öll þráum við að tilheyra fjölskyldu með einum eða öðrum hætti og oft án umhugsunar væntum við þess að eignast okkar eigin barn.

Það getur tekið mikið á, tíma, þrek og oft mikla angist ef í ljós koma vandamál tengd því að eignast barn þegar þráin að verða foreldri er yfirþyrmand. Ættleiðing er valkostur sem fjölmargir í þessum sporum kjósa að skoða og velja. Ættleiðing er þó ekki einungis möguleiki í þeim tilfellum hjóna sem geta ekki eignast barn. Þetta er meðal annars valmöguleiki samkynhneigðra hjóna. Um nokkurt skeið hafa einhleypir einnig átt þess kost að ættleiða börn ekki einungis íslensk börn heldur einnig börn erlendis frá.

Í þættinum verður fjalla um hvernig þessum málum er háttað hér á Íslandi og rætt við Sigríði Grétu Þorsteinsdóttur og Kristbjörgu Ólafsdóttur sem ásamt mökum sínum hafa ættleitt börn erlendis frá.

14. október Einelti á vinnustað
Meginþema:
Afleiðingar eineltis geta verið alvarlegar og lita oft ævi þess sem fyrir því verður. Einelti sem varir í einhvern tíma skaðar sjálfsmyndina. Hvaða þolandi eineltis kannast ekki við tilfinninguna um að finnast hann vera ómögulegur, finnast hann ekki geta treyst neinum lengur, jafnvel ekki sjálfum sér þegar kemur að því að meta og lesa í aðstæður og samskipti? Birtingarmyndir eineltis á vinnustað geta verið mismunandi.

Í þættinum er fjallað m.a. um helstu birtingamyndir, helstu einkenni og aðstæður þolenda og gerenda og síðast en ekki síst hvaða ferla vinnustaður þarf að hafa til að taka á málum af þessu tagi með faglegum og manneskjulegum hætti. Rætt er við Jón Þór Aðalsteinsson sem upplifði að hafa verið lagður í einelti á fyrri vinnustað sínum. Segir hann frá því hvernig verkstjórinn beitti hann og aðra starfsmenn andlegu og líkamlegu ofbeldi.

5. október ADHD og stúlkur
Meginþema:
Þátturinn fjallar um stúlkur og ADHD. ADHD er skammstöfun fyrir Attention Deficite and hyberactivity disorder.

Barn sem glímir við ADHD og fær ekki aðstoð við hæfi i formi hvatningar og aðlögunar og stundum lyfjameðferðar er í hættu með að missa trú á sjálft sig og upplifa óöryggi í félagslegum aðstæðum.  Í þættinum er fjallað um ADHD með sérstaka áherslu á stúlkur. Einkenni hjá stúlkum geta birst með ólíkum hætti en hjá drengjum. Leitað mun fanga m.a. í gögn  adhd samtakanna sem finna á vefnum adhd.is. og rætt er við Sæunni Kristjánsdóttur, móður stúlku sem glímir við ADHD.

Umsjónarmaður þáttanna og dagskrágerð annaðist Kolbrún Baldursdóttir

 

Þú ferð í taugarnar á mér

Þú ferð í taugarnar á mér.

Sjá grein sem birt var í Fréttablaðinu í gær 8. nóvember 2015 á Degi gegn einelti.

Þeir sem eru andstyggilegir við aðra manneskju og leggja kerfiðsbundið fæð á hana hafa kannski, af einhverjum orsökum, aldrei elskað sjálfan sig?

Þráin að eignast barn

Þátturinn LÍFSBÓKIN verður sendur út í dag, fimmtudag 5. nóvember kl. 17 á Útvarpi Sögu. Fjallað er um ættleiðingar á Íslandi.
Viðtöl eru við Sigríði Grétu Þorsteinsdóttur og Kristbjörgu Ólafsdóttur.
Meginþema:
Öll þráum við að tilheyra fjölskyldu með einum eða öðrum hætti og oft án umhugsunar væntum við þess að eignast okkar eigin barn.
Það tekur mikið á, tíma, þrek og oft mikla angist ef í ljós koma vandamál tengd því að eignast barn þegar þráin að verða foreldri er yfirþyrmandi mikil. Ættleiðing er valkostur sem fjölmargir í þessum sporum kjósa að skoða og velja.
Ættleiðing er þó ekki einungis möguleiki í þeim tilfellum hjóna sem geta ekki eignast barn. Þetta er meðal annars valmöguleiki samkynhneigðra hjóna. Og um nokkurt skeið hafa einhleypir einnig átt þess kost að ættleiða börn ekki einungis íslensk börn heldur einnig börn erlendis frá.
Í þættinum verður fjalla um hvernig þessum málum er háttað hér á Íslandi og rætt við foreldra sem hafa ættleitt börn erlendis frá.
Þátturinn var gerður í september 2014.

8. nóvember

Sunudaginn 8. nóvember næstkomandi er Eineltisdagurinn á Íslandi. Að helga einum degi baráttunni gegn einelti er gott mál því það minnir okkur á að huga enn frekar að þessum málaflokki.

Á heimasíðunni www.kolbrunbaldurs.is er að finna stutt myndbönd um eineltisfræðslu fyrir grunnskólabörn. Einnig fræðslufyrirlestur fyrir foreldra. 

Á vefnum er auk þess að finna upplýsingar og fræðslu um aðgerðir gegn einelti, forvarnir og verkferla við úrvinnslu eineltismála. Auk greina og pistla um þennan málaflokk er að finna sýnishorn af viðbragðsáætlun og tilkynningareyðublaði fyrir skóla, félög,  stofnanir og fyrirtæki.

Fræðslufyrirlestrarnir eru byggðir á bókinni EKKI MEIR sem er handbók um forvarnir og úrvinnslu eineltismála.

Í myndböndunum er rætt um við krakkana hvað einkennir góða framkomu og hegðun og þá kröfu að allir eigi að vanda sig í framkomu við aðra hvernig svo sem þeim kunni að líka við eða finnast um aðra.
Farið er yfir helstu birtingamyndir eineltis þar á meðal rafrænt einelti og hvernig „djók“ getur t.d. stundum umbreyst í einelti.
Talað er um þolendur og gerendur eineltis og helstu einkenni og aðstæður þeirra, einnig af hverju sumir krakkar velja að stríða og meiða aðra krakka.

Hér má nálgast fræðsluna fyrir unglingastigið:

Eineltisfræðsla fyrir unglingastig grunnskóla.

 

Upptökumaður er Garðar Garðarsson

Hlustum á börnin!

Að hlusta á börnin, með virkri hlustun.

Ljósmyndasýningin Óskir íslenskra barna í Borgarbókasafninu Gerðubergs er opin til áramóta.

Sýningin er gjöf Barnaheilla – Save the Children á Íslandi og Ástu Kristjánsdóttur ljósmyndara til barna á Íslandi í tilefni af 25 ára afmæli samtakanna og Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna.

 

Inntak sýningarinnar byggir á sönnum reynslusögum barna sem hafa upplifað ofbeldi, vanrækslu, einelti eða hafa búið við fátækt. Myndirnar sýna ímyndaðar óskir þessara sömu barna.

Hlutverk okkar fullorðinna er að hlusta á hvað börnin eru raunverulega að segja okkur, hlusta á reynslusögur þeirra, hverjar eru þeirra þrár, væntingar, þarfir og óskir.

 

Á sýningunni fá börnin tækifæri til að festa sínar óskir á ó

skatré eða setja miða með óskum sínum í óskakassa.

 

Dásamleg sýning sem hefur ekki síst það mikilvæga hlutverk að hjálpa okkur fullorðna fólkinu að hlusta enn betur á börnin og setja okkur í spor þeirra.

 

Áhrif skilnaðar á börn

Tímarnir hafa breyst. Í grunnskóla eða barnaskóla eins og það hét minnist ég þess að hafa verið eina skilnaðarbarnið í bekknum. Gagnvart skilnaði foreldra var í þá daga takmarkaður skilningur.

Hvernig líður skilnaðarbörnum í dag?

Skilnaður er aldrei auðveldur. Skilnaður hefur alltaf einhver áhrif á börnin jafnvel þótt reynt sé að halda þeim sem mest utan við hann. Sú breyting sem á sér stað við skilnað þ.e. að foreldrar flytja í sundur hefur oftast mikil áhrif á börnin. Þau eru ekki lengur að vakna á morgnana með báða foreldra sína á heimilinu. Hversu mikil og djúpstæð áhrif fer eftir ótal breytum svo sem aldri, þroska og tengsl barnsins við foreldra sína. 

Margt hefur breyst á 50 árum.  Án þess að hafa einhverjar rannsóknarniðurstöður til að styðjast við, þá vil ég engu að síður fullyrða að í sumum tilvikum er hægt að finna bekk þar sem jafnvel helmingur barnanna eiga foreldrar sem ekki búa saman.  

Samhliða þeirri staðreynd að skilnuðum hefur fjölgað hefur viðhorf til skilnaðar almennt séð breyst. Núna eru foreldrar og þeir sem sinna börnum hvort heldur í skóla eða í tómstundum farin að skilja betur áhrif skilnaðar á börn og mögulegar afleiðinga hans á sálarlíf barnanna.

Góðir foreldrar sem setja hagsmuni barna sinna í forgang reyna þess vegna að vanda sig og leitast við sem mest þeir geta að lágmarka og milda neikvæðustu þættina sem skilnaðinum fylgir.

Undir hvaða kringumstæðum er skaðsemin mest? 

Alvarlegar og langvinnar afleiðingar skilnaðar á börnin eru helst í þeim tilvikum þar sem skilnaðurinn hefur haft langan og átakamikinn aðdraganda og þar sem börnin hafa jafnvel orðið á milli í hatrömmum deilum foreldra sinna. Ekki bætir úr skák ef foreldrarnir halda áfram eftir skilnaðinn að deila og skammast út í hvort annað fyrir framan börnin og börnin verða jafnvel bitbein þeirra.

Börnunum í þessum tilfellum finnst jafnvel stundum skilnaður foreldra sinna vera þeim að kenna. Vanlíðan þeirra er oft mikil, þau upplifa óöryggi, vonleysi og sorg. Barni sem líður með þessum hætti á erfitt með að gleðjast, hlakka til og slaka á í félagslegum samskiptum. Sjálfsmat þeirra býður hnekki og oft reyna þau að láta sig "hverfa", í það minnsta, láta lítið fyrir sér fara. Sum hætta að bjóða vinum sínum heim því þau vilja ekki að neinn viti um skilnaðinn.

Þeir sem eru að íhuga skilnað eða standa e.t.v. í erfiðum og sársaukafullum skilnaði verða að huga sérstaklega að andlegri líðan barna sinna í skilnaðarferlinu. Þeir verða að gæta þess að erfiðar tilfinningar, reiði og e.t.v. biturleiki þeirra bitni undir engum kringumstæðum á börnunum.

Að setja sig í spor barna sinna undir þessum kringumstæðum ætti ekki að vera erfitt fyrir neitt foreldri. Prófa í smástund að ímynda sér að vera barnið sitt sem er að reyna að skilja af hverju mamma og pabbi vilja ekki vera lengur saman og af hverju þau þurfa að vera svona reið við hvort annað.

Börn sem beita ofbeldi

Af hverju beita börn ofbeldi? Sálfræðingur segir ýmsar ástæður að baki… „Börn sem beita ofbeldi líður ekki vel sjálfum

Sjá umfjöllun á Fréttanetinu

Meðvirkni í uppeldi á stundum rætur að rekja til vanlíðunar og óöryggis foreldra

Uppeldi sem samanstendur af kærleika, festu, hvatningu, hrósi og fræðslu er líklegt til að skila góðum árangri. Markmiðið er að barnið vaxi og verði sjálfstæð, gefandi, ábyrg og hugsandi manneskja sem skilur og skynjar með hvaða hætti hún getur stuðlað að betra samfélagi fyrir sjálfa sig og aðra. Ekkert barn er nákvæmlega eins og annað. Engu að síður er ákveðinn kjarni sem skiptir sköpum í uppeldi ef það á að takast eins vel og kostur er.

Það er aldrei of mikið af ástúð í uppeldinu. Hins vegar rugla sumir foreldrar saman ástúð og ofdekri. Dæmi um þetta er þegar foreldrar allt að kæfa barnið sitt af því sem þau telja vera umhyggju og góðsemi en er í raun eftirlæti, markaleysi og jafnvel meðvirkni. Þegar þannig er háttað er stundum verið að uppfylla þarfir foreldranna frekar en barnsins. Enda þótt um góðan ásetning er að ræða á meðvirkni með barni sínu oft rætur að rekja til vanlíðunar og óöryggis foreldranna. Foreldrum sem glíma sjálfir við andlega vanlíðan skortir stundum þrek og áræðni til að setja börnum sínum mörk. Sektarkennd verður til þess að þeir gefa frekar eftir og treysta sér ekki til að gera kröfur sem hæfir aldri barnanna og þroska. Þannig geta sálræn veikindi foreldra veikt þau í foreldrahlutverkinu.

Neikvæð áhrif markaleysis

Sumir foreldrar segja e.t.v. að þeir séu eftirlátir við börn sín vegna þess að þeir elski þau svo mikið og séu jafnvel „slæmir“ foreldrar ef þeir banni barni sínu of oft eða neiti kröfum þeirra. En væntumþykja hefur ekkert að gera með hversu mikið barnið fær að stjórna eða fær af veraldlegum gæðum. Mörgum foreldrum verður þetta ljóst þegar neikvæð áhrif markaleysis eða ofdekurs sýna sig t.d. þegar, í stað þakklætis og ánægju koma enn meiri kröfur, vansæld og óánægja. Þegar svo er komið getur verið þrautinni þyngri að ætla þá að fara að setja reglur og ramma. Grundvöllur foreldrakærleiks er að setja hagsmuni barnsins ávallt í forgang. Í því felst að leiðbeina því, setja því mörk, veita því festu og aðhald. Foreldrarnir ráða. Þeir vita hvað barninu er fyrir bestu og þeir bera ábyrgð á því til 18 ára aldurs.

Reglurammi samfélagsins er til þess gerður að styðja foreldra í uppeldishlutverkinu. Markmiðið er að vernda og kenna barninu nauðsynleg atriði sem það þarfnast til að auka líkur á velfarnaði í lífinu. Oft kemur sá tími að barnið líkar illa við reglurnar, finnst þær ósanngjarnar og finnst foreldrar sínir vera bæði vondir og leiðinlegir. Þegar sú staða kemur upp verða foreldrar að standa fast á sínu og minna sig á hvers hagsmuna verið er að gæta með reglunum og hvaða tilgangi þeim er ætlað að þjóna. Vissulega er mikilvægt að hlusta á barnið sitt og nauðsynlegt er að geta sýnt sveigjanleika þegar svo ber við. Með viðeigandi festu og aðhaldi í uppeldinu sem hæfir aldri og þroska hverju sinni eru foreldrar að sýna í verki að þau elska barnið sitt og vilja gera allt sem þarf til að hámarka möguleika þess á að skapa sér hamingjuríkt líf.

Hvað er svona mikilvægt við ramma, reglur, festu og aga?

Með því að skorast undan að setja upp viðhlítandi ramma í kringum barnið, setja því mörk og gera viðeigandi kröfur til þess er verið að svíkja barnið um tækifæri til frekari félags- og persónuþroska. Það er verið að svíkja það um að öðlast aukinn skilning og innsæi í fjölmargar leikreglur umhverfisins; að læra ýmsa færniþætti, standast kröfur, setja sig í spor annarra, beita sjálfsaga, þekkja eigin takmörk, átta sig á persónulegum mörkum annarra, getu til að taka ábyrgð, sinna skyldum og margt fleira. Áhrif og afleiðingar af markalausu uppeldi koma ekki einungis fram í persónulegum þáttum heldur einnig þegar barnið þarf að eiga samskipti við aðra, axla ábyrgð og taka afleiðingum á eigin gjörðum.

Er hægt að hrósa of mikið?

Hvatning, hrós og örvun eru meðal kjarnaþátta farsæls uppeldis og getur, ef rétt er notað, aldrei orðið of mikið. Vissulega er hægt að kæfa barnið af innantómu hrósi eins og öllu öðru. Ef barnið sér sjaldan tengingu milli hróss sem það fær og þess sem verið er að hrósa því fyrir, missir hrósið gildi sitt smám saman. Barn sem alið er upp við mikla og viðvarandi hvatningu og hrós þegar við á er líklegt til að þroska með sér jákvæða og sterka sjálfsmynd sem stuðlar að auknu persónulegu og félagslegu öryggi. Barn sem býr yfir slíkum styrkleikum, finnur og veit að það getur með jákvæðri hugsun og hegðun náð markmiðum sínum og haft góð áhrif á umhverfið. Þetta barn er líklegt til að þróa með sér sjálfsvirðingu en það er einmitt hún sem er öflugasta vörnin gegn ytri vá. Einstaklingur sem ber virðingu fyrir sjálfum sér er síður líklegur til að ákveða að gera eitthvað sem t.d. getur skaðað heilsu hans. Fátt annað er eins skotheld forvörn og sjálfsvirðing sem og jákvæð sjálfsmynd.

Fræðsla í uppeldi

Fræðsla í uppeldi verður seint ofmetin. Hægt er að fræða barnið sitt með því að nota:

1. Umræður, samtöl, bein fyrirmæli og leiðbeiningar
2. Með sýnikennslu, (barnið horfir á fyrirmyndir) og einnig með leikrænni tjáningu
3. Kennsluefni: bækur, sjónvarpsefni, hljóðbækur og annað efni sem hlustað er á í sjónvarpi, tölvu eða útvarpi.

Þessar aðferðir eru ýmist notaðar í sitt hvoru lagi eða saman, allt eftir aldri og þroska barnsins og hvað verið er að kenna hverju sinni. Mikilvægt er að nota sem oftast dæmi úr persónulegu lífi barnsins því þá á það mestu möguleikana á að tileinka sér skilaboðin.

Það sem kenna þarf um leið og aldur og þroski leyfir:

Samkennd, setja sig í spor annarra, hlúa að þeim sem þess þarfnast þegar þess er kostur. Að koma ávallt vel fram við aðra líka þá sem manni finnst ekki skemmtilegir eða áhugaverðir.

Að hirða vel um sjálfan sig og umhverfi sitt (í samræmi við aldur og þroska).

Að tjá tilfinningar, þarfir, segja hvað maður vill og þarf, hvers maður óskar og væntir.

Að hlusta á hvað aðrir eru að segja.

Að gæta að sér í umhverfinu, fara varlega og meta áhættur (í samræmi við aldur og þroska).

Að hlíta fyrirmælum foreldra, kennara og annarra sem annast uppeldi barnsins.

Að gera ávallt sitt besta.

Að beita sjálfan sig aga, læra að stundum þarf að bíða og einnig læra að æfingin skapar meistarann.

Að taka ábyrgð á eigin gjörðum þar á meðal mistökum, ekki kenna öðrum um ef illa fer heldur horfa í eigin barm og spyrja, hvað gat ég gert öðruvísi? Hvað kenndi þetta mér?

Gera má ráð fyrir að flest allir foreldrar vilji aðeins það besta fyrir börn sín. Uppeldi er þar engin undantekning. Finnist foreldrum þeim skorta frekari fræðslu og þjálfun við uppeldi barna sinna bjóðast þeim tækifæri til að sækja uppeldistækninámskeið eða sækja viðtöl hjá fagaðila.

Kolbrún Baldursdóttir, sálfræðingur
www.kolbrunbaldurs.is

Mun einhver hlusta?

 Mun einhver hlusta?

Grein um börn sem alast upp við heimilisofbeldi og alvarleika þess þegar þau reyna að segja frá því en fá jafnvel ekki hlustun eða ekki er tekið mark á orðum þeirra.

 

 

 

 

 

 

Kolbrún Baldursdóttir sálfræðingur og formaður stjórnar Barnaheilla - Save the Children á Íslandi.

Greinin birtist í Blaði Barnaheilla.

 

Veit ekki svarið

Viðtal á Útvarpi Sögu í gær

Í viðtalinu var farið um víðan völl á eineltismálum. Meðal þess sem var spurt var hversu algengt ég teldi að einelti viðgengist á vinnustöðum? Þessari spurningu get ég ekki svarað því ég veit hreinlega ekki svarið. Í raun er kannski ekki hægt að vita neitt nákvæmlega um tíðni eineltis á vinnustöðum því hér er um falið vandamál að ræða. Það eru ekki allir sem segja frá því ef þeir eru að verða fyrir endurtekinni neikvæðri hegðun eða framkomu eða að þeir átta sig á því að um "einelti" geti verið að ræða.

Önnur ástæða þessa að erfitt er að svara þessari spurningu er að skilgreiningar á einelti eru ekki allar eins. Skilgreiningar eru vissulega nauðsynlegar enda auka þær skilning og meðvitund. Ef skilgreining er of niðurnjörvuð eða þröng er hún ekki endilega gagnleg. Burtséð frá skilgreiningum hlýtur mælikvarðinn á hvar mörkin liggja í samskiptum ávallt að vera huglægt mat og upplifun sérhvers manns eða konu.

Flest okkar er alla vega umhugað um að draga úr einelti í allri sinni myndi hvort heldur í skóla, tómstundum eða á vinnustað. Umræðan um góða samskiptahætti verður að vera í gangi allt árið um kring og tvinnast með fjölbreyttum hætti inn í starfsemi skóla, tómstundafélaga og vinnustaði. Öðruvísi er varla árangurs að vænta hvorki til skemmri né lengri tíma. Sé aðeins um tímabundið átak að ræða má ætla að hlutirnir falli fljótt í sama farið enda þótt þeir þokist eitthvað áleiðs.

Jákvæður staðabragur og uppbyggjandi menning er grundvöllur þess að fólkinu á vinnustaðnum geti liði vel. Líði starfsfólkinu vel t.d. í skólum má ætla að það hafi jákvæð áhrif á börnin,  hópmenningu og líðan.

Þegar rætt er um samskipti er vert að byrja ávallt á að líta í eigin barm áður en maður fer að tjá sig mikið um hegðun og framkomu annarra.

• Er ég að taka ábyrgð á eigin framkomu/hegðun?
• Líður einhverjum illa í návist minni?
• Get ég veitt einhverjum stuðning eða rétt hjálparhönd á mínum vinnustað?
• Geri ég yfirmanni viðvart, verði ég vitni að einelti?

Munum að það er ekkert grátt svæði þegar kemur að framkomu við aðra. Koma á vel fram við alla hvernig svo sem þeir eru og hvað svo sem manni kann að finnast um þá.

Stjórnun og stjórnunarstíll skiptir miklu máli þegar kemur að staðarmenningu og líðan starfsfólksins. Góður stjórnandi er ekki bara góð fyrirmynd og myndar jákvæð tengsl við starfsfólkið heldur gefur einnig skýr skilaboð um samskiptareglur. Sannarlega afgreiðir hann ekki kvartanir út af borðinu að óathuguðu máli. Liður í forvörnum á vinnustað og viðhaldi á jákvæðum staðarbrag eru allir eftirfarandi þættir:

• Starfsmannaviðtöl árlega
• Skýrar starfslýsingar
• Starfsánægjukannanir
• Starfsmannafundir
• Samverustundir

Munum að einelti er lögbrot. Um er að ræða yfirgang/valdníðslu gagnvart öðrum. Einelti er talið vera ein algengasta mynd ofbeldis

Vinnsla eineltismála
Viðbragðsáætlun þarf ekki aðeins að vera til heldur einnig að vera aðgengileg. Viðbragðsáætlun mótar viðhorf og kallar á stefnumótun. Hún hvetur til skilnings, þekkingaröflunar og markvissrar vinnubragða. Viðbragðsáætlun er rammi/vegvísir sem skapar starfsfólki öryggi. Auk þess er hún upplýsandi t.d. kveður á um hverjir vinna í málum og lýsir ferli kvörtunarmála með einföldum hætti.

Eins mikilvæg og viðbragðsáætlun er, er tilkynningarblað á heimasíðu stofnunar eða fyrirtækis ekki síður mikilvægt.  Tilkynningareyðublað er heilmikil forvörn í sjálfu sér en umfram allt gefur slíkt eyðublað til kynna að stofnun/fyrirtæki VILL vita ef einhver telur á sér brotið til að hægt sé að taka á málinu.

Skrifleg kvörtun á þar til gerðu tilkynningareyðublaði inniheldur lýsingu á atviki, atburðarrás, aðstæðum, hver/hverjir, hvar og hvenær. Skrifleg tilkynning er líklegri til að skila markvissari vinnubrögðum en munnleg tilkynning. Tilkynningareyðublað veitir foreldrum og starfsfólki öryggi og það besta við tilkynningareyðublaðið er að ALLIR GETA NOTAÐ ÞAÐ.

Mál af þessu tagi leysast iðulega ef tekið er á því strax og ferlið unnið í samvinnu og samráði við tilkynnanda (ef barn þá foreldra þess). Ávísun á vandamál er ef:

• Hunsað að ræða um samskiptahætti og reglur með markvissum hætti bæði meðal starfsfólks og í barnahópnum
• Sagt að ,,stríðni/einelti” sé tekið alvarlega en það síðan ekki gert
• Reynt að bíða af sér vandann, þagga málið
• Yfirmenn eru í vörn/afneitun, vilja ekki horfast í augu við kvörtunina
• Einhver starfsmaður/yfirmaður er meðvirkur?

 

Hvað einkennir góðan yfirmann?

Í síðustu tveimur greinum hefur verið fjallað um vanhæfa yfirmenn á sviði samskiptamála og einnig yfirmenn sem leggja starfsmenn sína í einelti. Sá sem misnotar vald sitt í yfirmannastöðu skortir án efa leiðtogahæfileika. Hann er heldur ekki alltaf heiðarlegur og réttsýnn. Hann baktalar jafnvel starfsfólk og leggur á ráðin baksviðs. Hann á það til að halda upplýsingum frá starfsfólki. Þessi yfirmaður lætur sér líðan starfsfólks oft í léttu rúmi liggja. Hann hefur sveiflukenndan stjórnunarstíl og er óútreiknanlegur í skapi. 

En hvað er það þá sem einkennir góðan yfirmann? Góður yfirmaður gerir að sjálfsögðu kröfur til starfsmanna sinna um að skila góðri vinnu og að þeir hafi hagsmuni vinnustaðarins í heiðri í hvívetna. Sé yfirmaðurinn góður leiðtogi langar starfsfólki öllu jafnan að leggja sig fram, sjálfs síns vegna og vinnustaðarins. Metnaður yfirmannsins ætti að smitast auðveldlega yfir til starfsmannanna, líði þeim vel í vinnunni.

Farsæll yfirmaður lætur sig nærumhverfið varða. Hann heldur starfsfólkinu upplýstu um nauðsynleg vinnutengd atriði og gefur skýr skilaboð um samskiptareglur. Stjórnunarstíll hans er gegnsær og fyrirsjáanlegur.

Hann er næmur á líðan fólks og hugmyndaríkur þegar kemur að lausn ágreiningsmála. Góður yfirmaður veit að öll vandamál leysast ekki af sjálfu sér. Hann hefur þess vegna tiltæka viðbragðsáætlun og skapar lausnarfarveg fyrir vandamál sem upp kunna að koma. Góður yfirmaður hvetur starfsfólkið til að gera skaðvalda óvirka, séu þeir á staðnum og upplýsa um neikvæða hegðun, verði hennar vart. Hann ber heilsu og hag allra á staðnum fyrir brjósti sér. Yfirmaður sem hefur þessa þætti í heiðri er líklegur til að vera í heilbrigðu og jákvæðu sambandi við starfsfólkið.

Jákvæðum staðarbrag er m.a. viðhaldið með því að skapa vettvang fyrir umræðu og hvatningu. Ræða þarf um hvernig almenn starfsánægja sé í þágu allra. Umræðan ætti ekki að vera á neinn hátt háð því að kvörtun eða eineltismál sé í ferli. Stjórnendur vinnustaða hafa margar leiðir til að mynda og viðhalda góðum tengslum. Nefna má hið hefðbundna:

• Starfsmannaviðtöl
• Skýrar starfslýsingar
• Starfsánægjukannanir
• Reglulegir starfsmannafundir

Það þarf ekki að kosta mikið fé að kanna líðan starfsfólks. Fáeinar spurningar geta gefið upplýsingar um staðarmenninguna og ríkjandi andrúmsloft. Helst er að marka svörin séu þau nafnlaus:

• Hvernig líður þér með yfirmanninn?
• Kostir og gallar yfirmannsins?
• Hvernig líður þér í vinnunni?
• Hvaða þætti ertu ánægð(ur) með á vinnustaðnum?
• Hvað er það helst sem þú myndir vilja að breyttist á vinnustaðnum?

Öll erum við breysk og áður en ævinni lýkur má næstum fullyrða að einhvern tímann á lífsleiðinni sýnum við neikvæða hegðun og framkomu. Það er mikilvægt þegar talað er um neikvæða framkomu fólks að gera alltaf ráð fyrir að það sé að þroskast og læra nýja hluti og geti þar að leiðandi bætt sig á þessu sviði sem öðru. Það krefst vissulega innsæis að geta horft á sjálfan sig með gagnrýnum hætti og axlað ábyrgð á eigin hegðun. Yfirmenn, eins og allir aðrir verða að geta sett sig í spor starfsmanna sinna. Einnig er gott viðmið að spyrja sig hvernig maður vill að aðrir komi fram við sig. Sé þeim þetta gefið, geta þeir tekið meðvitaða ákvörðun um að breyta framkomu sinni, taka upp nýjan samskiptastíl, þar með talinn nýjan og bættan stjórnunarstíl.

Greinin er birt í Fréttablaðinu 24. júlí

www.kolbrunbaldurs.is

Vanvirki og kjarklausi yfirmaðurinn

Í síðust grein í þessari þriggja greinaröð var fjallað um hvað einkennir yfirmann sem leggur starfsmann sinn í einelti. Í þessari grein verður skoðað nánar hvað einkennir yfirmann sem er vanvirkur þegar kemur að því að taka á samskiptamálum. Þessi yfirmaður er ekki endilega reiður eða hatursfullur eða uppfullur af minnimáttarkennd. Vel kann einnig að vera að hann láti sér annt um starfsfólk sitt. Það sem háir þessari týpu af yfirmanni er að hann hefur ekki færni eða getu til að taka á samskiptamálum sem upp koma. Stundum skortir hann einfaldlega kjark til að takast á við tilfinningaleg vandamál. Finni þeir sig í aðstæðum þar sem tilfinningar ráða ríkjum, fyllast þeir óöryggi, verða klaufalegir og vita ekki hvað á að segja eða gera. Sumum fallast hendur ef einhver í návist þeirra sýnir tilfinningaleg viðbrögð, t.d. brestur í grát eða brotnar saman. Þá er aðgerðarleysið stundum réttlætt með því að segja að verið sé að gera úlfalda úr mýflugu. “Svona yfirmanni” kann jafnvel að finnast starfsmaðurinn sem kvartar vera með tómt vesen. 

Yfirmaður sem er lítill mannþekkjari og veikgeðja lætur oft undan þrýstingi. Sé á staðnum starfsmaður sem býr yfir óheilindum, hatri í garð annars (annarra) þá getur hann jafnvel náð að stjórna yfirmanni sem hér er lýst. Yfirmaðurinn verður þá eins konar leppur þessa starfsmanns og finnst þá auðveldara að leyfa honum að taka stjórnina. Sé kvartað yfir framkomu þessa starfsmanns þá hunsar yfirmaðurinn jafnvel kvörtunina. Með því að loka eyrunum er loku fyrir það skotið að málið verði skoðað og leitt til lykta. Þar með er yfirmaðurinn óbeint að styðja „gerandann“ og veita honum leyfi til að halda meintri háttsemi sinni áfram. Þannig getur það gerst að yfirmaðurinn sé óbeinn þátttakandi jafnvel í “einelti” þar sem hann neitaði að taka málið til athugunar og setja það í viðeigandi ferli. Einelti í sinni víðustu mynd þrífst vel undir stjórn yfirmanns sem er vanvirkur: veikgeðja og atkvæðalítill þegar kemur að samskiptamálum.

Það er afar íþyngjandi þegar stjórnandi sem er slakur í samskiptum vermir yfirmannsstól stofnunar eða fyrirtækis árum saman. Jafnvel þótt stjórnandinn sjálfur hafi ekki gerst sekur um slæma framkomu gagnvart starfsmanni er líklegt að á vinnustaðnum þrífist alls kyns óværa þar sem yfirmanninum skortir burði til að taka á  málum með viðeigandi hætti. Nái neikvæð menning að festa sig i sessi (vondur mórall) verður vinnustaðurinn smám sama eitraður. Mannaskipti eru þá oft tíð. Nýir starfsmenn, bjartsýnir og ferskir, eru kannski ráðnir til starfa. Þegar þeir finna að staðurinn er sýktur hverfa einhverjir þeirra á braut. Sumir neyðast e.t.v. til að vera um kyrrt þar sem ekki er endilega hlaupið að því að fá aðra vinnu. Þetta er sérstaklega erfitt ef um er að ræða sérhæft starfsfólk sem sinnir sérhæfðum störfum. Aðrir reyna að þrauka því að þeim hugnast ekki að láta vanhæfan stjórnanda og vondan móral hrekja sig á brott.

Í þessari og síðustu grein um þetta málefni sem birt var í Fréttablaðinu í síðustu viku hefur verið fjallað um yfirmenn sem eru gerendur eineltis og yfirmenn sem eru vanvirkir þegar kemur að því að taka á samskiptamálum. Yfirmaður, hversu vanhæfur og slæmur sem hann er, veit auðvitað að hann þarf að eiga einhverja stuðningsmenn, svona  „já menn“. Yfirmaðurinn velur sér það fólk sem hann finnur og veit að hann getur stjórnað. Hann velur sér fólk sem ber helst óttablandna virðingu fyrir honum og þá sem honum finnst ekki ógna sér eða stöðu sinni á neinn hátt. Fylgismenn yfirmannsins kjósa e.t.v. að sjá hann í öðru og jákvæðara ljósi en hinir sem eru ekki „útvaldir“. Einhverjir sem eru í innsta hring gætu einnig verið búnir að meta stöðuna þannig að betra sé að vera þarna megin borðs og tryggja þannig að þeir verði ekki sjálfir skotmarkið. Með því að ganga í „rétta“ liðið verður lífið í vinnunni þolanlegra og óöryggið minna?

Í þriðju og síðustu greininni í þessum greinaflokki sem einnig verður birt í Fréttablaðinu innan tíðar verður fjallað um hvað einkennir góðan yfirmann og stjórnanda.

Kolbrún Baldursdóttir, sálfræðingur
www.kolbrunbaldurs.is
Greinin er birt í Fréttablaðinu 21. júlí 2015

Þegar yfirmaður er gerandi eineltis

Ekki er öllum gefið að vera góður stjórnandi eða yfirmaður. Því miður eru dæmi um yfirmenn á alls kyns vinnustöðum sem skortir flest það sem telst prýða góðan yfirmann. Ekki er hægt að fullyrða um hvort einelti sé algengar hjá kvenyfirmönnum eða karlyfirmönnum. Vandamálið er dulið því ekki allir sem upplifa sig lagða í einelti af yfirmanni sínum segja frá því. Ganga má út frá því að langstærsti hópur yfirmanna séu góðir og faglegir yfirmenn. Í þessari grein sem er sú fyrsta af þremur verður fjallað um þá yfirmenn sem eru ekki færir um að eiga jákvæð og góð samskipti við starfsfólk sitt og eru jafnvel gerendur eineltis. Hvernig getur það gerst að „vanhæfur stjórnandi“ fær yfirmannsstöðu? Auðvitað getur verið um að ræða eiganda fyrirtækis sem er þá jafnframt yfirmaður og stjórnandi. Í öðrum tilfellum liggur svarið ekki á lausu og væri í raun ágætis rannsóknarefni.

Það sem m.a. einkennir yfirmann sem leggur starfsmann í einelti er „valdafíkn“, það „að ráða“, beita og misbeita valdi þóknist honum svo. Ekki er ósennilegt að yfirmaður sem er valdafíkinn búi einnig yfir öðrum neikvæðum skapgerðareinkennum sem birtast í samskiptum við aðra. Lýsing, kannski nokkuð ýkt, á yfirmanni sem er gerandi eineltis gæti litið einhvern veginn svona út:

Lund hans og skap er óútreiknanlegt, sveiflukennt allt eftir því hvernig liggur á honum hverju sinni. Sé hann pirraður lætur hann það gjarnan bitna á starfsfólkinu og verður fljótt reiður mæti hann mótbyr. Það kitlar hann jafnvel að finna að hann getur með lund sinni, líkamsmáli og samskiptaháttum valdið óöryggi á vinnustaðnum.

Þegar manneskja sem hér er lýst er ráðin sem yfirmaður er varla von á góðu ef litið er til samskipta á vinnustaðnum. Einhverjir gætu séð þessa yfirmanntýpu sem ákveðinn og sjálfstæðan aðila. Hins vegar má mikið frekar ætla að neikvæð framkoma hans sé drifin áfram af vanlíðan, minnimáttarkennd og óöryggi. Orsakir geta verið flóknar og átt rætur að rekja í samspili persónueinkenna, félagslegs bakgrunns og hvernig einstaklingurinn upplifir stöðu sína á staðnum.  Þessi tegund af yfirmanni kemur oft vel fyrir út á við. Hann er e.t.v. vinamargur og kannski ágætur maki og foreldri? Tjái hann sig um vinnustaðinn opinberlega gæti hann vel birst sem hæfur stjórnandi sem tekur frumkvæði og hrindir hlutum í framkvæmd.

Á vinnustað sem stjórnað er af yfirmanni eins og hér er lýst getur hæglega þrifist einelti og stundum er yfirmaðurinn sjálfur gerandinn. Valdafíkinn stjórnandi sem er auk þess fullur af minnimáttarkennd er ekki ólíklegur til að níðast með einhverjum hætti á starfsmanni/starfsmönnum. Hann veifar valdasprotanum og undirstrikar með honum hver það er sem hefur heill og hamingju starfsfólksins í hendi sér. Einn af helstu fylgikvillum minnimáttarkenndar er afbrýðisemi og öfund. Þessi tegund af yfirmanni óttast að einhver skyggi á sig. Upplifi hann að einhver ógni sér gæti hann gripið til þess að lítillækka þann, gera hann ótrúverðugan eða nota vald sitt og áhrif til að koma honum illa með einhverjum hætti. Starfsmaðurinn er þá kannski fluttur til í starfi eða aðrar leiðir fundnar með það að markmiði að losna við hann. 

Liður í að minna starfsfólkið á hver ræður er að vera gagnrýninn, dómharður og óútreiknanlegur. Að vera óútreiknanlegur er tækni sem er til þess fallin að grafa undan öryggistilfinningu starfsmanna. Skilaboðin eru að enginn skuli halda að hann geti verið öruggur með stöðu sína. Þessi yfirmaður fylgist vel með fólkinu á staðnum og notar til þess ýmsar leiðir, leyndar og ljósar. Sumum kann að finnast að þessi yfirmaður hreinlega bíði færis á að geta tekið einhvern á beinið. Þegar starfsmaður er tekinn á beinið er það oft gert með hörku og óbilgirni. Sá sem einu sinni upplifir yfirmanninn í þessum aðstæðum vill fyrir alla muni ekki lenda í þeim aftur. Í næstu grein verður fjallað um “vanvirka” yfirmanninn sem verður stundum, vegna aðgerðarleysis, óbeinn þátttakandi eineltis á vinnustaðnum.

Kolbrún Baldursdóttir, sálfræðingur
www.kolbrunbaldurs.is

Fyrsta grein af þremur
Birt í Fréttablaðinu 16. júlí 2015

Tengsl þunglyndis og sjálfsvígstilrauna

Ég rakst á fyrstu blaðagreinina sem ég skrifaði, þá nýútskrifaður sálfræðingur. Greinin var birt í Morgunblaðinu 12. janúar 1992 og fjallaði um að sýnt hafi verið fram á að tengsl eru á milli þunglyndis og sjálfsvígstilrauna unglinga.

Ég minnist þess að einhverjum fannst hér talað helst til of opinskátt um viðkvæmt málefni og að með því væri jafnvel verið að "planta" hugmyndinni um sjálfsvíg í höfuðið á unglingum. Nú hins vegar vita flestir að þöggun bjargar engum. Mér sýnist greinin hafa staðist tímans tönn bara nokkuð vel. 

Sjálfsvíg. Sýnt hefur verið fram á að tengsl eru á milli þunglyndis og sjálfsvígstilrauna unglinga

Ef unglingur fer að sýna skyndileg merki um leiða, sorg, kvíða og vonleysi í meiri mæli en eðlilegt þykir ef taka má mið af hans fyrra hegðunarmynstri og persónueinkennum getur það verið merki um þunglyndi. Lystarleysi eða áhugaleysi á fæðu sem áður þótti góð samfara þyngdarminnkun er einnig talið geta verið eitt af einkennum þunglyndis. Þunglyndi gæti einnig sýnt sig .í aukinni matarlyst og aukinni líkamsþyngd. Algengt er að svefnleysi, að vakna mjög snemma á morgnana eða óreglulegar svefnvenjur séu einnig einkenni af þunglyndi. Önnur þunglyndiseinkenni geta verið félagsleg einangrun, skyndileg hegðunarbreyting, auknir hegðunarerfiðleikar heima við, merki um lygar, óregluleg skólasókn, lágar einkunnir og aukin áfengis- eða eiturlyfjaneysla. Þunglyndi birtist einnig oft í ergelsi, kvíða, stressi og sjálfsgagnrýni. Þessu fylgir oft lágt sjálfsmat og vangaveltur um sjálfsmorð. Ennfremur eru einkenni þunglyndis oft sjónvarpsgláp í ríkari mæli en eðlilegt þykir, kæruleysi, almennt áhugaleysi og skortur á líkamlegum þrifnaði. Síðast má nefna merki um áhættusama hegðun og tíð smáslys sem merki um þunglyndi.

Það skal tekið fram að allar þessar breytingar eru eðlilegar á unglingsárunum að einhverju leyti. Það er ekki fyrr en margar slíkar breytingar koma saman í ríkari mæli en eðlilegt þykir, að um geti verið að ræða þunglyndi.

Sýnt hefur verið fram á að tengsl eru á milli þunglyndis og sjálfsmorðstilraunar. Hvernig getur foreldri eða aðstandandi unglings merkt að unglingurinn er hugsanlega í sjálfsmorðshugleiðingum?

Tal um sjálfsmorðsaðferðir, líf eftir dauðann og þess háttar getur gefið til kynna að viðkomandi er að hugsa um sjálfsmorð. Ef unglingurinn hefur tilhneigingu til þunglyndis, er mesta hættan á sjálfsmorði þegar þunglyndinu fer að létta. í dýpstu lægð þunglyndis hefur viðkomandi einstaklingur sjaldnar andlega eða líkamlega orku til að fremja sjálfsmorð. Ef einstaklingur hefur ákveðið að fremja sjálfsmorð hefst áætlun um aðferð, stund og stað. Plön af þessu tagi eru oft ákveðin með góðum fyrirvara. Þegar aðferðin til sjálfsmorðs hefur verið ákveðin má ætla að viðkomandi unglingi sé alvara. Alltaf skal taka hugleiðingar um sjálfsmorð alvarlega, jafnvel þótt þeim sé ætlað að vera grín. Sumir einstaklingar sem hafa ákveðið að fremja sjálfsmorð eiga það til að gefa góðum vinum persónulega hluti sem þeim hefur þótt vænt um og vilja þar af leiðandi koma í góðar hendur áður en þeir deyja.

Rannsóknir hafa sýnt að stór hluti karlmanna sem framið hafa sjálfsmorð hafa átt við ýmis hegðunarvandkvæði, fíkniefni og/eða áfengissýki að stríða. Kvenmenn, hins vegar, sem gert hafa tilraun til sjálfsmorðs hafa í mörgum tilvikum átt við þunglyndi að stríða. Ennfremur hafa þeir einstaklingar frekar haft tilhneigingu til að fremja sjálfsmorð sem af einhverjum ástæðum þjást af feimni eða öðrum félagslegum samskiptaörðugleikum, eru bitrir og/eða reiðir í garð sjálfs síns og annarra. Stúlkur reyna að fremja sjálfsmorð oftar en drengir en drengjum tekst yfirleitt „betur“ en stúlkum að fullgera verknaðinn. Aðalástæðan er sú að drengir nota frekar aðferðir sem virka fljótt og algerlega eins og byssukúlur í höfuð, reipi um háls eða koltvísýringseitrun úr bíl. Stúlkur gera frekar tilraun með aðferðir eins og of stóran skammt lyfja eða reyna að skera á slagæð. Þessar aðferðir virka, blessunarlega, ekki alltaf sem skyldi. Niðurstaðan er þar af leiðandi sú að fleiri stúlkur en drengir gera tilraun til sjálfsmorðs en færri stúlkum en drengjum tekst að fremja sjálfsmorð þegar upp er staðið.

Sú aðferð sem töluvert hefur verið notuð til að finna út hvort þeir einstaklingar sem framið hafa sjálfsmorð eigi eitthvað sameiginlegt með hverjum öðrum eða með þeim sem hafa ekki gert tilraun til sjálfsmorðs er kölluð „sálfræðileg krufning" eða „psychological autopsy." Þessi aðferð felur í sér könnun á lífi þeirra aðila sem hafa framið sjálfsmorð. Rannsakandinn hefur samband við alla þá sem voru nátengdir hinum látna og á þann hátt kemst hann að hvernig lífi viðkomandi einstaklings var háttað.

Aðferð sem þessi veitir ýmsar upplýsingar sem varpað gætu ljósi á þær ástæður og orsakir sem hugsanlega liggja til grundvallar sjálfsmorðinu. Hér er um að ræða yfirlitsrannsókn yfir liðna atburði þar sem valinn samanburðarhópur er notaður sem viðmið. Það sem komið hefur fram úr slíkum rannsóknum er m.a. það að sjálfsmorð er sjaldan framið í fljótræði og hugsunarleysi. Hér er frekar um að ræða atburð sem hefur verið ákveðinn með góðum fyrirvara. Einnig má nefna að sjálfsmorð virðist sjaldan vera framið sem viðbragð við einum ákveðnum atburði heldur er sjálfsmorð oftar lokaatriði í lengra ferli óhamingju og vonleysis. Hins vegar getur atburður eins og lág skólaeinkunn eða ástarsorg, svo eitthvað sé nefnt, hrint sjálfsmorðstilraun sem lengi hefur verið í bígerð í framkvæmd.

Yfirleitt segir einstaklingur sem hefur ákveðið að fremja sjálfsmorð einhverjum frá ákvörðun sinni beint eða óbeint. Sumir fræðimenn telja að um sé að ræða leynda ósk um að reynt verði að koma í veg fyrir að sjálfsmorðstilraunin takist þar sem undir niðri langi unglingnum ekki til að stytta sér aldur heldur sé að gefa merki um að sálfræðiaðstoðar sé þörf. Þegar unglingur segir frá sjálfsmorðshugleiðingum sínum er honum oft ekki trúað, eða ef hann segir óbeint frá hugleiðingum sínum þá uppgötvar áheyrandinn oft ekki hvað fólst í skilaboðunum fyrr en um seinan. Gott er að vera á varðbergi gagnvart slíku tali og ávallt að taka unglinga alvarlega í þessum efnum. Ef foreldrar eða aðstandendur komast að því að barn þeirra er í sjálfsmorðshugleiðingum er ekki hjá því komist að ræða málið við viðkomandi einstakling. Á mörgum heimilum er umræða um sjálfsmorð bönnuð af ótta við að viðkomandi unglingur fái hugmynd til að framkvæma verknaðinn eða læri hluti sem auð- velda honum eða henni framkvæmdina. Ef bannað er að ræða um sjálfsmorð á heimilum eiga foreldrar það á hættu að komast aldrei að viðhorfum barna sinna til þess máls fyrr en jafnvel um seinan. Ef grunur er fyrir hendi um að unglingur sé í sjálfsmorðshugleiðingum er nauðsynlegt að ganga á unglinginn og fá hann til að tala um málið. Góð hlustun skiptir miklu máli og best er að forðast að bregðast við með hneykslun, ásökunum, skömmum eða gagnrýni. Markmið áheyranda í þessu tilviki, hvort sem um er að ræða foreldra eða aðra aðstandendur, ætti að vera að fá unglinginn til að treysta sér, hleypa sér inn í hugarheim sinn svo hægt sé að hjálpa honum að vinna á því vonleysi sem gripið hefur um sig. Ef upp kemur hvað hrjáir unglinginn verður hlustandinn að meta alvarleika ástandsins og taka ákvörðun samkvæmt því. Ástæður fyrir sjálfsmorðstilraunum geta verið margvíslegar. Öðrum en unglingnum getur þótt ástæðurnar af léttvægum og skammvinnum toga en í augum unglingsins geta þær verið fullgildar ástæður til að stytta sér aldur. Unglingur sem ákveðið hefur að fyrirfara sér þarf ekki endilega að eiga við geðræn vandamál að stríða. Hér getur verið um að ræða langvarandi óhamingju og vonleysi sem rekja má til ýmissa persónulegra eða félagslegra ástæðna. Algengt er að unglingur sem fremur sjálfsmorð hafi um lengri eða skemmri tíma verið að velta fyrir sér ýmsum leiðum út úr óhamingju sinni en að lokum komist að þeirri niðurstöðu að sjálfsmorð sé sú eina. Það sem síðan verður til þess að unglingurinn framkvæmir verknaðinn getur verið allt frá höfnun í fótboltafélag til alvarlegra geðsjúkdóma. Sum vandamál má ætla að leysist af sjálfu sér ef viðkomandi vill gefa þeim tíma og þar af leiðandi mun sjálfsmorðshættan hverfa. Önnur vandamál eru erfiðari viðfangs sem veldur því að sjálfsmorðshugleiðingar geta verið viðloðandi um ókominn tíma. í slíkum tilvikum þarf sá sem veit um sjálfsmorðshugleiðingar unglingsins að vera á varðbergi og gera viðeigandi ráð- stafanir. í vesta falli getur þurft að fá aðstoð neyðarþjónustu og fá einstaklinginn lagðan inn. Hér er um að ræða persónu sem hefur ótvírætt gefið í skyn að hann eða hún ætli að stytta sér aldur og er ekki tilbúinn að þiggja aðstoð af neinu tagi. Viðkomandi getur einnig talið öðrum trú um að hættan sé ekki lengur fyrir hendi jafnvel þótt hann sé ennþá ákveðinn í að gera tilraun. í slíkum tilvikum er erfitt að meta hættuna en ef talið er að hún sé ennþá fyrir hendi getur verið ráðlegt að vera í sambandi við geðlækni eða annað fagfólk sem getur síðan reynt að fylgjast með hegðunarmynstri og hegðunarbreytingum einstaklingsins eins náið og hægt er.

Fáeinar staðreyndir um sjálfsmorð

Ein af megin ástæðum fyrir því að einstaklingur gerir tilraun til sjálfsmorðs felur í mörgum tilvikum í sér aðra mikilvæga persónu í lífi einstaklingsins. Hér getur verið um að ræða rof á ástarsambandi, erfið- leika í samskiptum við foreldra, o.s.frv.

Flestir þeir sem gera sjálfsmorðstilraun eru í vafa hvort þeir vilja lifa eða deyja. í mörgum tilvikum reynir viðkomandi að kalla á hjálp strax eftir að sjálfsmorðstilrauninni hefur verið hrint í framkvæmd. Þetta á auðvitað einungis við í þeim tilvikum þegar einstaklingurinn missir ekki meðvitund strax eftir að tilraun hefur verið gerð til sjálfsvígsins, heldur fær einhvern umhugsunarfrest. Hér getur verið um að ræða tilfelli þegar viðkomandi hefur tekið of stóran skammt af lyfjum eða skorið á slagæð.

Jafnvel þótt þunglyndi sé oft tengt sjálfsmorðshugleiðingum hafa ekki allir þeir sem fremja sjálfsmorð þunglyndistilhneigingar. Sumir eru kvíðafullir, hræddir, líkamlega fatlaðir eða vilja einfaldlega flýja þann veruleika sem þeir lifa í.

Alkóhólismi/fíkniefnaneysla og sjálfsmorð haldast oft í hendur, þ.e. þeir sem fremja sjálfsmorð hafa oft einnig átt við áfengis/fíkniefnavandamál að stríða.

Margir þeir sem fremja sjálfsmorð hafa aldrei verið sjúkdómsgreindir með geðræn vandamál.

Með því að spyrja einstakling sem er að hugleiða sjálfsmorð beint að því hvort hann sé í sjálfsmorðshugleiðingum minnkar oft kvíði og streita sem viðkomandi hefur þróað með sér samfara áætlun um að framkvæma sjálfsvígið.

Sjálfsmorð eiga sér stað í öllum aldurshópum, stéttum og kynþáttum.

Ef rannsóknir á sjálfsmorðum eru skoðaðar, kemur í ljós að meiri en helmingur úrtaksins hafði gert tilraun til að leita sálfræðilegrar aðstoðar einhvern tímann síðustu 6 mánuði áður en hann gerði tilraun til sjálfsmorðs. Í mörgum tilvikum hefur sá einstaklingur sem tekst að fremja sjálfsmorð gert misheppnaða tilraun(ir) áður á lífsferli sínum.

Þeir sem hafa gert tilraun(ir) til sjálfsmorðs en mistekist eru í þeim hóp einstaklinga sem eru í hvað mestri hættu á að endurtaka tilraunina.

Höfundur er sálfræðingur hjá Fangelsismálastofnun ríkisins og námsráðgjafi í Menntaskólanum við Hamrahlíð.

 

Mun einhver hlusta?

"Heimilisofbeldi er ekki nýtt fyrirbæri heldur hefur verið til frá örófi alda. Víða um heim er heimilisofbeldi álitið einkamál fjölskyldunnar og óviðkomandi öðru fólki.

Áður en "barnavernd" ruddi sér til rúms hér á landi með barnaverndarlögum árið 1932 þótti ofbeldi gagnvart börnum jafnvel ekkert tiltökumál. Mörg börn voru á heimilum sínum beitt harðræði í skjóli uppeldis eða í uppeldisskyni.

Öll viljum við geta litið á heimilið sem griðastað sem veitir öryggi og ró. Þannig er því ekki farið á heimilum þar sem annað eða báðir foreldrarnir beita ofbeldi. Þá er heimilið jafnvel hættulegasti staðurinn til að vera á.

Ofbeldi getur verið andlegt, líkamlegt og kynferðislegt. Sá sem beitir fjölskyldu sína ofbeldi eirir stundum engum fjölskyldumeðlimi og gildir þá einu hvort um sé að ræða ung börn eða fullorðna heimilismenn.

Þótt ofbeldinu sé e.t.v. ekki beint að börnunum á heimilinu fara þau ekki varhluta af því. Þar sem heimilisofbeldi ríkir verða börnin nánast undantekningalaust vitni að því með einum eða öðrum hætti. Börn eru næm á tilfinningalegt ástand foreldra sinna og skynja vel óttablandið andrúmsloft heimilislífs þar sem ofbeldi viðgengst. Við slíkar aðstæður ríkir óstöðugleiki á heimili og viðvarandi óvissa um hvort vænta megi ofbeldisuppákomu í dag, á morgun, á jólum eða páskum. Skaðsemi þessara aðstæðna er iðulega mikil og djúpstæð. Líkamlegur skaði grær ef til vill að mestu en hinn sálræni getur varað ævilangt." 
(Upphaf greinarinnar Mun einhver hlusta? höf.KB). Megininntak hennar er að segi barn frá ofbeldi á heimili má ekki bregðast að á það sé hlustað. 

Sjá meira um þessi mál í Blaði Barnaheilla 2015, sem nú er í dreifingu. Hægt er að nálgast eintak á skrifstofu Barnaheilla- Save the Children á Ísland á Háaleitisbraut 13. Í Blaðinu eru m.a. upplýsingar um starf og verkefni Samtakanna á Íslandi auk fjölda áhugaverðra greina m.a. um ofbeldi/einelti/heimilisofbeldi.

Vináttan í forgrunni í leikskólum landsins

Árlegt Fréttablað Barnaheilla- Save the Children á Íslandi kom út í dag. Selma Björk Hermannsdóttir, nemandi í Fjölbrautarskóla Garðabæjar segir frá minningum sínum um einelti sem byrjaði í leikskóla.

Meginþema blaðsins í ár er "Vináttan í forgrunni" en eitt af stóru verkefnum Barnaheilla á Íslandi er forvarnarverkefni gegn einelti í leikskólum.

Selma Björk Hermannsdóttir fæddist með skarð í vör og hefur kynnst flestum birtingarmyndum eineltis frá því hún var í leikskóla. Hún og faðir hennar ræða þessa reynslu, en einnig eru í blaðinu greinar um fátækt, heimilisofbeldi, mismunun, börn í fjölmiðlum, ungmennaráð Barnaheilla og ýmislegt fleira.

Í blaðinu má jafnframt lesa um markmið og áherslur Barnaheilla. Við hjá Barnaheill vonumst til að sem flestir fái tækifæri til að lesa blaðið okkar:)

Blaðinu verður dreift um allt land en einnig er hægt að nálgast eintak á skrifstofu Barnaheilla á Háaleitisbraut 13.