Týndur í kerfinu

Margir þekkja þá tilfinningu að vita ekki hvert þeir eiga að snúa sér í kerfinu. Hver eru mín réttindi í einstaka málum og hvert sæki ég þau?  Sá hópur sem hvað helst stendur í þessum sporum eru þeir sem þiggja bætur frá ríkinu af einhverju tagi.

Tryggingarstofnun ríkisins er í hugum margra  mikið bákn og virkar við fyrstu sýn eins og stórt völundarhús. Réttindi flest hver eru háð skilyrðum, undantekningum og takmörkunum. Þetta virkar ekki bara flókið heldur er það.

En eins og með annað, því meira og betur sem maður setur sig inn í hlutina, því einfaldari verða þeir.

Miklar breytingar hafa orðið á Tryggingarstofnun ríkisins undanfarin misseri. Það kann að vera að ekki séu allir á einu máli um hvernig stofnun eins og þessi eigi að vera eða starfa en hafa skal í huga að starfsfólk hennar er einungis að framfylgja ákvörðunum stjórnvalda hverju sinni. Það setur ekki reglurnar.

Í Nærveru sálar þann 30. nóvember ætla þær Sólveig Hjaltadóttir og Margrét S. Jónsdóttir á Réttindasviði Tryggingarstofnunar að freista þess að einfalda og leiðbeina um þjónustuna.

Sérstaklega verður rætt um stuðning við fjölskyldur og barnafólk og mikilvægi þess að fólk gefi réttar upplýsingar svo útreikningar verði réttir.

Annað sem fram kemur í viðtalinu við þær stöllur er:

1.    Samningur sem gerður hefur verið við sálfræðinga í þeim málum barna þar sem fyrir liggur greining frá BUGL eða Miðstöð heilsuverndar barna.

2.    Hvernig málum er háttað hjá þeim sem dvalið hafa erlendis og flytja til landsins

3.    Hverjar eru kæruleiðirnar sé fólk ósátt við úrskurði.

4.    Þjónustan, hversu mikil áhersla er lögð á að þjálfa fólk í lipurð og mannlegum samskiptum.

 

Ofbeldi á meðgöngu

Tímabil meðgöngu er í hugum flestra tímabil gleði og eftirvæntingar. En það er ekki ávallt þannig og geta ástæður verið margar. Ein þeirra er ofbeldi á meðgöngu. Meðganga er þannig ekki alltaf tími öryggis og friðsældar í öllum samböndum heldur getur þvert á móti verið kveikjan að ofbeldi eða gert það ofbeldi sem fyrir er verra. Það er þekkt að ofbeldi hefst ósjaldan á meðgöngu eða eykst hafi það verið til staðar í sambandinu. Skýringarnar er væntanlega margþættar:

1.     Meðgangan er álagstími fyrir báða aðila,
2.    Parsambandið víkur til hliðar fyrir meðgöngunni og afbrýðisemi og óöryggi karlsins getur aukist. 

Tíðni ofbeldis á meðgöngu er talið algengara en margra annarra meðgöngukvilla eins og meðgöngusykursýki og meðgöngueitrun.

Í nærveru sálar 30. nóvember verður fjallað um þetta viðkvæma mál.
Hallfríður Kristín Jónsdóttir, ljósmóðir gerir grein fyrir útskriftaverkefni sínu en hún gerði rannsókn á með hvaða hætti ljósmæður skima eftir ofbeldi hjá þunguðum konum.

Aðrar rannsóknir hafa verið gerðar á þessum þætti sem hluti af stærri rannsókn. Félags- og Tyggingarmálaráðuneytið stóð nýlega fyrir víðtækri rannsókn/könnun (2009) þar sem 3000 konur voru spurðar um eitt og annað er tengist hvort þær teldu sig hafa orðið fyrir ofbeldi. Í ljós kom að meðganga er áhættuþáttur þar sem 5% kvenna sem urðu fyrir ofbeldi voru ófrískar þegar síðasta ofbeldisatvikið átti sér stað. 

Meðal þess sem rætt verður í Í nærveru sálar er hvernig ljósmæður nálgast þetta viðfangsefni t.d. hvort þær spyrji allar konur um ofbeldissögu, hvernig er spurt, hvernig er skráð og hverjar eru helstu hindranirnar í þessu sambandi? Eins og gefur að skilja reynir hér á hæfni ljósmæðranna í viðtalstækni enda málið og aðstæður viðkvæmar.  

Um er að ræða vandamál sem þekkt er um allan heim. Þetta er ekki einkamál fjölskyldna og þá er spurt hvernig stórfjölskyldan og samfélagið getur hjálpað?

Eins má spyrja hvort fjallað sé nægjanlega um þetta í námi ljósmæðra? Fá þær viðhlítandi þjálfun í að greina, meta og nálgast upplýsingar á varfærin og faglegan hátt? 

Að lifa með Psoriasis (þátturinn endursýndur 20. nóv.)

Hve margir vita að það eru 125 milljónir manna með Psoriasis í heiminum og á Íslandi er allt að níu þúsund manns greindir með sjúkdóminn og enn fleiri ef þeir eru taldir með sem glíma við aðra exemsjúkdóma.

Oftast kemur psoriasis fram á aldrinum 17-25 ára. Ekki er óalgengt að börn glími við ýmis konar exemsjúkdóma.

Alheimsdagur Psoriasis var þann 29. okt. sl. en hann var haldinn fyrst  2004. Nú í ár var Bláa Lóninu með Grím Sæmundsen, lækni og forstjóra Bláa Lónsins í fararbroddi veitt viðurkenning fyrir framlag til málefna psoriasissjúklinga.

Í Í nærveru sálar hinn 16. nóvember ræðir Valgerður Auðunsdóttir formaður Samtaka Psoriasis og exemsjúklinga um þessi mál. Hún segir okkur m.a. frá hvenær félagið var stofnað hér á landi og hvert hlutverk og markmið þess er.

Ennþá ríkja einhverjir fordómar í garð þeirra sem glíma við húðsjúkdóma. Mörgum hryllir við að sjá hvernig húð psoriasissjúklinga getur verið undirlögð af blettum og sárum sem einkenna sjúkdóminn.  Kynning og fræðsla skiptir því höfuðmáli ef takast á að upplýsa fólk um staðreyndir og þar með draga úr fordómum. Til dæmis halda ennþá einhverjir að Psoriasis sé smitandi.

Valgerður segir frá kynningarátaki á vegum Samtakanna, heimsóknir í skóla og fleira.

Annað sem rætt verður er:

Hvernig lýsir sjúkdómurinn sér?

Getur exem orðið Psoriasis síðar á ævinni?

Hver eru tengslin við erfðarþætti

Hvaða svæði líkamans eru í mestri hættu?

Hver er algengasta þróunin ef einkennin birtast strax á barnsaldri

Hverjir eru helstu fylgikvillar?

Við ræðum um sálfræðiþáttinn í þessu sambandi svo sem að börn sem eru með Psoriasis upplifa mikið álag og óþægindi t.d. þegar þau eru að fara í leikfimi og sund. Einnig þá staðreynd að streita hefur neikvæð áhrif á sjúkdóminn.

Hvernig er hægt að milda líðan barna með húðsjúkdóm?

Til er fræðsluefni eins og barnabókin Lalli og Fagra Klara og

Börn og psoriasis.

Börn hrædd eftir að hafa horft á Sveppa og Villa

Bíómynd sem hentar ekki viðkvæmum og kvíðnum börnum.

Ókurteisi og ósveigjanleiki í samskiptum þjónustuaðila og þjónustunotenda

Flest vitum við hvernig tilfinning það er að mæta dónalegri framkomu frá aðila í þjónustugeiranum eða í samskiptum við aðra ókunnuga einstaklinga. 

Það er ekki óeðlilegt að gera þá kröfu að þeir sem starfa við þjónustu af einhverjum toga beri undantekningarlaust að koma prúðmannlega fram við notendur þjónustunnar.  Allir eiga sína slæmu daga, en það er ekki ásættanlegt að láta vanlíðan eða geðvonsku sína bitna á næsta manni.

Ef einstaklingur verður fyrir ókurteisi, hroka eða dónaskap af hálfu starfsmanns fyrirtækis eða stofnunar sem hann leitar til getur slík framkoma kallað á reiði, tilfinningu um niðurlægingu, sársauka og vonbrigði.

Sá sem fyrir þessu verður bregst oft á tíðum illa við, fer niður á sama plan og úr verða neikvæð samskipti sem skilja eftir sig pirring og jafnvel illsku. Fólk sem er í góðu jafnvægi þann daginn eða er að jafnaði yfirvegað og þolinmótt mætir slíkri framkomu af meiri rósemd, tekur henni ekki persónulega og bregst við samkvæmt því.

Algeng dæmi eru t.d. ef starfsmaðurinn hlustar ekki á hvað er verið að biðja um eða grípur fram í. Fari samskiptin fram í gegnum síma er viðkomandi stundum gefið samband nánast út í loftið, látinn bíða lengi á línunni, fær síðan talhólfið, þarf að skella á að lokum og hringja aftur o.s.frv. Sá sem gegnir starfinu kemur jafnvel fram eins og verið sé að ónáða hann persónulega og sýnir viðskiptavininum það óhikað.

Hin hliðin
Frá sjónarhorni starfsmanna hvort heldur hjá hinu opinbera eða einkageiranum kannast allir við að hafa fengið erfiða viðskiptavini. Þeir geta verið frekir og pirraðir og sumir bíða eftir tækifæri til að byrja að rífast og þrasa.

Spyrja má hvort viðskiptavinurinn hafi samt ekki alltaf rétt fyrir sér? Ber starfsmanninum ekki ávallt að gæta sín og vera kurteis þótt viðskiptavinurinn fari yfir mörkin?

Vissulega hljóta að vera takmörk fyrir því hversu mikið og lengi starfsmaður getur leyft frekum og ókurteisum viðskiptavini að valta yfir sig með dónaskap og yfirgangi.

Viðbrögð starfsmanna þegar viðskiptavinur fer yfir strikið hljóta samt sem áður ávallt að skipta sköpum hvað varðar framhald samskiptanna. Líklegt er að ef starfsmaður æsir sig gagnvart reiðum einstaklingi þá er það eins og að hella olíu á eld.

Í Nærveru Sálar þann 9. nóvember verður fjallað um þetta málefni. Gestur þáttarins er sérfræðingur í mannasiðum, Unnur Magnúsdóttir eigandi og framkvæmdarstjóri Dale Carnegie.

Við ræðum jafnframt:

Hvernig er þjálfun starfsfólks háttað í stofnunum og fyrirtækjum?

Allir, hvort heldur starfsmenn eða skjólstæðingar, eiga rétt á að komið sé kurteislega fram við þá.

Kurteis og hlýleg framkoma auðveldar ávallt samskipti.  Sveigjanleiki og lipurð skila BARA ávinningi hvernig sem á það er litið. Það er nefnilega erfitt að vera frekur og leiðinlegur við fólk sem sýnir manni hlýju, skilning og alúð.

Betri líðan hjá börnum nú en árið 2006?

Í könnun sem Rannsókn og Greining gerðu í febrúar á þessu ári kemur fram að ekki séu skýr merki um að líðan barna á Íslandi sé að breytast til verri vegar þrátt fyrir það erfiða þjóðfélagsástand sem ríkt hefur í kjölfar hrunsins 2008.

Þetta kemur mörgum alls ekki á óvart. Ýmsir hafa ekki getað merkt breytingar til hins verra hvað varðar almenna líðan barna sem beinlínis má rekja til hruns fjármálakerfisins fyrir rúmu ári síðan.

Margir hafa þó komið fram á sjónarsviðið og viljað fullyrða að börnum líði mun verr nú en áður og megi rekja aukna vansæld þeirra til erfiðleika sem fjölmargir foreldrar eru nú að glíma við í kjölfar hrunsins. Það gefur augaleið að ef foreldrum líður illa fara börnin oft ekki varhluta af því sama hversu vel foreldrarnir vilja leyna því.

Gestur Í nærveru sálar 2. nóvember er Bryndís Björk Ásgeirsdóttir, lektor við Háskólann í Reykjavík. Rannsókn og Greining hefur gert kannanir á líðan barna og unglinga í hartnær tíu ár. Bryndís mun upplýsa áhorfendur um einstakar niðurstöður þessarar nýju könnunnar og bera þær saman við sambærilegar niðurstöður t.d. frá árinu 2006.

Við ræðum þessi mál vítt og breytt og reynum að átta okkur á hvaða þættir það eru sem liggja til grundvallar betri líðan hjá sumum börnum ef samanborið við á þeim árum sem þjóðin bjó við mikinn hagvöxt og velsæld.

Hafa skal í huga í umræðu sem þessari að ekki er hægt að alhæfa út frá rannsóknarniðurstöðum heldur er hér um að ræða mikilvægar vísbendingar sem hægt er að byggja á þegar verið er að skoða með hvaða hætti hægt sé að betrumbæta samfélagið og þar með líðan borgaranna.

Með því að gera sambærilegar rannsóknir yfir langan tíma kemur í ljós hvar skóinn kreppir á hverjum tíma í samanburði við fyrri ár. Með þessum hætti er hægt að sjá með áþreifanlegum hætti hvernig hlutirnir kunna að vera að þróast samhliða öðrum breytingum í þjóðfélaginu.

Mörgum finnst það sérkennilegt ef börnum almennt séð líði betur og séu kátari nú en á árum áður, fyrir hrunð.

En hvaða skýringar liggja þarna að baki?

Ástandið sem hafði myndast hér í samfélaginu og sá lífstíll sem þúsundir manna og kvenna höfðu tileinkað sér hafði einfaldlega ekki góð áhrif á börnin. Mörg voru farin að verja minni tíma með foreldrum sínum og skynjuðu án efa spennu og æsing þeirra sem tóku þátt í lífgæðakapphlaupinu.

Nú er þjóðin smám saman að komast niður á jörðina.  Þeir sem höfðu tapað áttum eru að finna sig.  Þeir líta sér frekar nær núna og hafa meiri tíma og svigrúm til að taka eftir ástvinum sínum og börnunum.  Tengsl eru án efa að styrkjast, samvera er meiri og ró hefur færst yfir fjölmörg heimili. Oft er það þannig að eitthvað gott kemur út úr hverjum raunum.  Ef það er betri líðan einhverra barna í þjóðfélaginu getum við verið bjartsýn.

Meira um þetta Í nærveru sálar á ÍNN 2. nóvember.

 

Minn líkami, mín sál. Kennum börnum að varast og verjast þeim sem vilja vinna þeim mein.

Hvernig geta foreldrar og skóli sameinast um að fræða börnin um með hvaða hætti þau geta greint vafasamar kringumstæður og varist áreiti einstaklinga sem hafa það að ásetningi að vinna þeim mein?

 

Þau börn sem eru í hvað mestri áhættu eru fyrst og fremst þau sem ekki hafa fengið næga og viðeigandi fræðslu um hvað það er í þessu sambandi sem þau þurfa að vera sérstaklega á varðbergi gagnvart. Til þess að geta varast hættur þurfa börn, eins og aðrir, að hafa einhverja hugmynd um hvernig hætta kann að birtast þeim og hvaða atferli og hegðun einstaklinga kunni að reynast þeim skaðleg. 

 

Í Í nærveru sálar á ÍNN þann 26. október verður farið í stórum dráttum yfir hvernig foreldrar og skóli geta sameinast um að fræða börnin um þessi mál. Farið verður yfir hvaða aðrir hópar barna eru í áhættu, hver helstu grunnhugtök fræðslunnar eru og hvaða lesefni er fáanlegt. Áhersla er lögð á að skólinn og foreldrar vinni saman að þessu verkefni.

 

Hafi skólinn það á stefnuskrá sinni að bjóða upp á fræðslu um þessi mál,  er mikilvægt að foreldrar séu upplýstir um það, að þeim séu kynnt helstu áhersluatriði, hugtök fræðslunnar og hvenær hún á að fara fram.  Með þeim hætti geta foreldrar fylgt umræðunni eftir á heimilunum og svarað spurningum sem upp kunna að koma í kjölfarið. Þessi umræða er vandmeðfarin vegna þess að, sé hún ekki nógu vel undirbúin eða illa matreidd, er hætta á að hún valdi börnunum kvíða og ótta. 

Forvarnir í formi fræðslu sem byrja snemma gera börnin hæfari í að lesa umhverfið, meta aðstæður og greina muninn á atferli sem annars vegar telst rétt og eðlilegt og hins vegar ósiðlegt og ólöglegt. Sterkt innra varnarkerfi er ein besta vörnin sem börnin hafa völ á til að sporna gegn ytri vá sem þessari.

 

Meira um þessi mál í Í nærveru sálar á ÍNN, mánudaginn 26. október kl. 21.30

Opin á morgun milli 13:00 og 17:00. Sýning á trélist. Hráefni: heimaræktaður viður.

Í Árskógum 4, gegnt Mjóddinni, hægra megin við Breiðholtsbrautina.

Jón Guðmundsson er plöntulífeðlisfræðingur og trérennismiður og vinnur eingöngu úr innlendum viði auk rekaviðar. Hann hefur verið í stjórn Félags trérennismiða á Íslandi frá árinu 2000 og verið með á samsýningum félagsins frá árinu 1998.

Heimaræktaður viður getur verið mikilvægt hráefni í listsköpun svo og framleiðslu nytjahluta. Nýting þessa hráefnis er sjálfstætt markmið. Í lauftrjám má finna margs konar áferð, liti og mynstur.

Við vinnslu viðarins er ávallt reynt að ná fram sérstöðu hvers viðarbútar, svo sem einstakt viðarmynstur. Suma viðarbúta er hægt að renna svo þunnt að hægt er að nota þá í lampaskermi, en nærri allir henta í skálar og krúsir. Einkenni rekaviðarins er að þar má finna maðksmogna búta sem kemur skemmtilega út í trélist.

Sýningin er opin virka daga frá kl. 09:00 til 17:00 og um helgina 24. -25. október frá kl. 13:00 til 17:00. Heitt kaffi á könnunni um helgina. Til sýnis eru 22 hlutir.

Sjá meira hér.

Mönnum sem beita maka sína ofbeldi stendur til boða meðferðarúrræðið Karlar til ábyrgðar

Heimilisofbeldi er eitt af þeim vandamálum sem er hvað mest falið. Þess vegna er erfitt að gera sér grein fyrir algengi þess.

Sá sem fyrir því verður upplifir oft mikla skömm og finnst jafnvel sem sökin sé af einhverjum ástæðum sín. Gerendum finnst erfitt að taka ábyrgð á ofbeldinu og telja oft að sökin sé raunverulega þolandans fremur en þeirra sjálfra. Þeir upplifa líka skömm og finnst mörgum því erfitt að koma fram í dagsljósið að sjálfdáðum og leita sér hjálpar.

Í þættinum Í nærveru sálar á ÍNN hefur áður verið rætt um heimilisofbeldi en á síðasta ári kom í viðtal í þáttinn framkvæmdarstýra Kvennaathvarfsins. 

Gestir þáttarins 19. október eru sálfræðingarnir Andrés Ragnarsson og Einar Gylfi Jónsson en þeir annast meðferðarprógramm fyrir karla sem beita maka sína ofbeldi. Um er að ræða sérúrræði fyrir karla en þeir eru í meirihluta þeirra sem beita maka sína ofbeldi og þá sérstaklega sé um að ræða líkamlegt ofbeldi. Konur hafa einnig verið uppvísar að því að beita maka sína ofbeldi en hvað algengi varðar er að sama skapi erfitt að segja til um. Gera má því skóna að sé konan gerandi sé oftast um að ræða andlegt ofbeldi. 

Eitt og annað þessu tengt verður krufið s.s. mögulegar orsakir fyrir því að einstaklingur beitir ástvin sinn ofbeldi, áhrifin á fjölskylduna og afleiðingar til skemmri og lengri tíma fyrir meðlimi fjölskyldunnar og fjölskylduna í heild.

Verkefnið Karlar til ábyrgðar www.karlartilabyrgdar.is var sett á laggirnar fyrir tíu árum.  Sýnt hefur verið fram á að það hafi skilað árangri fyrir marga sem lokið hafa meðferðinni takist þeim á annað borð að horfast í augu við vandamálið og taka ábyrgð á ákvarðatöku sinni og hegðun.

 

 

Gullregn og Gráelri á markaðinum í Mjódd, laugardaginn 17. október.

Íbúasamtökin Betra Breiðholt standa fyrir markaði í göngugötunni í Mjódd laugardaginn 17. október og hefst hann kl. 11:00 og stendur til að minnsta kosti 14:00.

Ýmislegt verður til sölu, fatnaður: barna- og fullorðins, ýmsir hlutir og einnig tré s.s Gullregn og Gráelri sem hægt er að setja niður hvenær sem er. Gjafverð að sjálfsögðu.

Markaðurinn er hugsaður til að skapa vettvang fyrir íbúana til að hittast og eiga saman góða stund.

Réði Bakkus ríkjum á þínu bernskuheimili?

Þeir eru fjölmargir sem hafa alist upp á heimili þar sem allt snerist í kringum drykkju foreldris. Þegar fullorðin börn alkóhólista hugsa til baka muna þau mörg hver eftir að ómögulegt gat verið að segja til um hvernig ástandið var heima þegar þau komu úr skólanum. Þau lærðu að gæta leyndarmálsins, forðast að koma heim með vini sína og jafnvel að halda sig mest annars staðar ef þau áttu þess kost.

Ekkert barn er eins og þess vegna er upplifun þeirra á félagslegu umhverfi sínu einnig mismunandi. Sum börn alkóhólista eru svo heppin að eiga aðra fjölskyldumeðlimi að sem láta sér hag þeirra varða t.d.  afa og ömmu, frænda eða frænku.  Önnur eru ekki eins heppin. 

Barn sem elst upp við alkóhólisma á heimili fer oftar en ekki á mis við stuðning, hvatningu og er jafnvel ekki að fá þá umönnun sem börnum er nauðsynlegt til að þau þrífist og þroskist. 

Glími þetta sama barn einnig við vandamál eins og ofvirkni, athyglisbrest eða eru að takast á við einhver afbrigði námserfiðleika sem þarfnast sérstakrar aðhlynningar getur staða þess verið sérlega bágborin og það átt erfitt uppdráttar í lífinu. Veganesti þessara barna er rýrt og oft fátt annað en brotin sjálfsmynd og félagslegt óöryggi.

Þrátt fyrir erfiða bernsku koma margir ótrúlega sterkir út í lífið, með gott innsæi og heilbrigða sýn á lífið og tilveruna. Það eru ótal margar breytur sem þarna hafa áhrif. Persónuleikaeinkenni og persónulegir styrkleikar eins og félagsfærni, léttleiki og góð nærveru eru t.d. þættir sem auðvelda einstaklingnum að takast á við erfiðar aðstæður og mynda tengsl til framtíðar.

Algengustu einkenni margra fullorðinna barna alkóhólista sem líkleg eru til að lita líf þeirra alla vega á fyrri hluta fullorðinsáranna eru t.d. sjálfsgagnrýni, vanmáttartilfinning og ótti við höfnun.  Margir hafa tilhneigingu til að misskilja og mistúlka orð og aðstæður. Einnig ber oft á erfiðleikum með að tjá tilfinningar.  Öfgafull samskipti og atferli eru ekki óalgeng hjá þessum hópi. Fullkomnunarárátta, tiltektarþörf eða að skapa óreiðu í nærumhverfi og jafnvel  í samskiptum þekkja jafnframt margir sem hafa þessa reynslu.

Hafa skal í huga að mörg fullorðin börn alkóhólista þekkja ekki annað en óskipulag og óreiðu.  Ákveðinn hópur fullorðinna barna alkóhólista glímir einnig við fíkn af einhverju tagi og ef marka má rannsóknir þá er ekki óalgengt að þessir einstaklingar hvort sem þeir eru sjálfir fíknir eða ekki, velji sér maka sem á við fíknivanda að stríða.

Í nærveru sálar mánudaginn 12. október kl. 21.30 verða þessi mál rædd.

Við höfum valkosti. Engin er, frekar en hann vill, tilneyddur til að vera fangi fortíðardrauga. Það eru til úrræði: fólk, stofnanir og samtök sem hafa það meginhlutverk og markmið að hjálpa og styðja fullorðin börn alkóhólista til að hrista upp í gömlum þreyttum hlutverkum sem mótuðust í kringum alkóhólistann á bernskuheimilinu.  Lærum að njóta lífsins til að geta lifað því lifandi meðan það varir.

Gestur þáttarins er Hörður Oddfríðarson, ráðgjafi hjá SÁÁ.  Hann mun jafnframt upplýsa um úrræði fyrir fullorðin börn alkóhólista á vegum Samtakanna.

 

 

Á geðveikum geðgóðum nótum

Geðveikar batasögur. Útgefandinn og aðstandandi bókarinnar, Herdís Benediktsdóttir er gestur ÍNS 5. okt. ásamt Ragnheiði Jonnu Sverrisdóttur og Bergþóri Böðvarssyni en þau eru jafnframt að undirbúa dagskrá Alþjóða geðheilbrigðisdagsins 10. október nk. Dagskráin er metnaðarfull og munu fjölmargir aðilar sem þjónusta fólk með geðraskanir kynna starfsemi sína á Geðgóðum degi í Mjóddinni.

 

Við ræðum í þættinum um geðraskanir en fyrst og síðast bataleiðir og í því sambandi, mikilvægi þess að hafa val milli úrræða. Það sem hentar einum hentar ekki endilega öðrum. Allir geta þó teygt sig eftir úrræði sem hverjum og einum hentar og þannig hafið bataferil sinn. Batinn kemur hins vegar sjaldnat á silfurfati. Til að ná viðunandi bata og viðhalda honum krefst oftast mikillar vinnu þar sem viðkomandi verður að setja sig í forgang og hlúa öllum stundum að sál og líkama. Fjölmargir hafa náð undraverðum bata en hafa skal í huga að sjúkdómurinn kann að vera enn til staðar enda þótt náðst hafi að beisla einkenni hans. Þess vegna er svo mikilvægt að vera vel vakandi yfir einkennunum og því betur sem viðkomandi er farinn að þekkja sjálfan sig og eðli sjúkdóms síns því færari verður hann í að átta sig á og greina ef merki eru um að bakslag sé í nánd. Þá er tímabært að huga að og grípa til fyrirbyggjandi aðgerða.

 

Þeir sem hafa sagt batasögur sínar vilja með frásögninni leggja sitt af mörkum til að draga úr fordómum sem enn virðast ríkjandi í garð fólks með geðröskun. Í bókinni Geðveikum batasögum segja 13 aðilar frá oft afar tyrfnum vegi í átt til bata, hvenær vendipunktur varð á veikindaferlinu og hvað það var sem kom þeim mest til hjálpar við að koma undir sig fótunum á ný. Þó er mjög mikilvægt að gera sér einnig grein fyrir að það er ekki alltaf einhver einn ákveðinn vendipunktur í ferli sem þessu heldur geta þeir verið margir.

 

Hvort sem um er að ræða geðraskanir, aðra sjúkdóma eða einfaldlega eitthvað annað í lífinu þá er sjaldnast til einhver ein uppskrift sem hentar öllum. Það er heldur ekki endilega einhver einn rauður þráður sem einkennir sjúkdóminn eða leiðir til bata. Sjúkdómar eru sjúkdómar einstaklinga. Einkennin birtast með misjöfnu hætti og kalla fram ólíkar upplifanir allt eftir því hver á í hlut og hvernig aðstæðum hvers og eins er háttað. Þó er það eitt sem öllum gefst kostur á og það er þiggja aðstoð frá þeim fjölmörgum félögum og stofnunum sem bjóða fram björg.

Á ÍNN 5. október kl. 21.30.

Eftirtaldir aðilar munu kynna starfsemi sína í Mjóddinni 10. Október á Alþjóða geðheilbrigðisdeginum.

1. Björgin www.bjorgin.is
2. Fjölsmiðjan www.fjolsmidjan.is
3. Fjölskyldumiðstöðin Háaleitisbraut 13
4. Geðsvið LSH – Bergþór fulltrúi notenda, Páll Matt framkvæmdarstjóri geðsviðs, Fjölskyldubrúin og Sálfræðiþjónusta geðsviðs.  www.lsh.is
5. Helga Pálsdóttir (Sölubás)
6. Hjálparsími Rauða krossins 1717 og Rauða kross húsið www.redcross.is
7. Hlutverkasetur www.hlutverkasetur.is
8. Hringsjá, (nemar og fl.) www.hringsja.is
9. Hugarafl www.hugarafl.is
10. Iðjuþjálfun Hringbraut + Iðjuþj./vinnusalur á Kleppi
11. KlúbburinnGeysir www.kgeysir.is
12. Landlæknisembættið www.landlaeknir.is
13. Lausnin og 12 spora samtök saman á borði www.lausnin.is
14. Liðsmenn Jerico www.jerico.is
15. Lýðheilsustöð www.lydheilsustod.is
16. Manía, geðverndarfélag HÍ www.mania.is
17. Rauða kross athvörfin (Dvöl, Lækur, Vin) www.redcross.is
18. Velferðarsvið Reykjavíkurborgar og Búsetukjarnar viðsvegar úr bænum www.rvk.is
19. Þjónustumiðstöð Vesturbæjar www.rvk.is

 

Hvað get ég gert við of miklar áhyggjur?

Út er komin bókin Hvað get ég gert við of miklar áhyggjur?

Bókin er fyrir börn til að sigrast á kvíða. Bókin er ekki síður ætluð foreldrum til að þau geti sem best hjálpað börnum sínum til að sigrast á kvíðapúkanum.

Sálfræðingarnir Árný Ingvarsdóttir og Thelma Gunnarsdóttir eru þýðendur bókarinnar.

Þær eru gestir Í nærveru sálar á ÍNN mánudagskvöldið 28. september kl. 21.30.

Bókin Hvað get ég gert við of miklar áhyggjur hjálpar börnum og foreldrum við að beita aðferðum hugrænnar atferlismeðferðar en sú nálgun er oftast notuð við meðhöndlun á kvíða.

Líflegar myndlíkingar og myndskreytingar auðvelda lesendum að skilja hugtök um leið og þær skýra „skref fyrir skref“ aðferðir sem hægt er að nota í þessum tilgangi. Verkefni í formi teikninga og orða hjálpa barninu að öðlast nýja færni til að draga úr kvíða. Þessi gagnvirka sjálfshjálparbók er heilsteypt úrræði til að fræða, hvetja og styrkja börn í því að vinna bug á ofvöxnum áhyggjum.

Ég sem sálfræðingur fagna komu þessarar bókar og tel hana muni geta nýst vel. Foreldrar sem eiga börn með miklar áhyggjur af ólíklegustu hlutum og eru uppfull af kvíða vegna ólíklegustu hluta geta nú sest niður með barni sínu og lesið bókina.

Bókin er jafnframt gagnleg kennurum og öðrum sem vinna með börn. Kennarar geta nota efni hennar við ýmis tækifæri m.a. til að skerpa og útvíkka almenna umræðu um líðan og vanlíðan.

Skyggnst inn í heim lesblindra

Aldrei er nógsamlega talað um málefni lesblindra. Það vita kannski ekki allir að það eru til fjölmörg afbrigði af lesblindu. Um er að ræða röskun sem hefur misalvarleg áhrif og afleiðingar á þá sem við hana glíma.

 Ég er ekki sérfræðingur á þessu sviði en í mínu starfi sem sálfræðingur, þar á meðal í skóla, hef ég kynnst mörgum börnum sem stríða við lesblindu. Þegar grunur leikur á um að barn sé lesblint er þeim m.a. vísað til skólasálfræðings til greiningar. Sérkennarar og sálfræðingur sameinast um að skilgreina vandann svo hægt sé að aðlaga námsefnið að þörfum barnsins með tilliti til styrkleika þess og veikleika.

Þátturinn Í nærveru sálar á ÍNN, mánudagskvöldið 21. September fjallar um málefni lesblindra. Eva Lind Lýðsdóttir er 23 ára en hún hefur glímt við erfiða tegund lesblindu. Eva er ein af þremur systkinum og öll eru þau lesblind. Eva var greind með lesblinduröskun þegar hún var 10 ára.

Eva ætlar í máli og myndum að gefa áhorfendum Í nærveru sálar tækifæri til að skyggnast inn í brot af hennar heimi sem lesblindum einstaklingi svo við hin getum reynt að skilja hvernig veruleikinn lítur út frá hennar bæjardyrum séð.

 

Hvernig líður þingmönnum á vinnustaðnum Alþingi?

Viðgengst einelti á Alþingi? Það fullyrti Birgitta Jónsdóttir, þingmaður Borgarahreyfingarinnar í aðdraganda atkvæðagreiðslu ESB frumvarpsins.
Birgitta ræðir um neikvæð samskipti þingmanna og tillögur til úrbóta í þættinum

Í nærveru sálar, mánudagskvöld 14. september kl.21.30 á ÍNN.

Í þættinum skoðum við hvers lags vinnustaður Alþingi er. Þar t.d. leggja menn allt kapp á að viðra hugmyndir sínar sem mest og best, reyna að selja öðrum, samflokksmönnum og/eða þingmönnum annarra flokka skoðanir sínar og fá þannig sem flesta á sitt band.

Menn takast á í ræðu og riti, á fundum og í einkasamtölum. Allt gengur út á að þoka málum áfram,  lenda þeim, þannig að meirihluti komist að niðurstöðu sem síðan leiðir til setningu laga og reglugerða.

Á vinnustað eins og Alþingi þar sem álag er gríðarmikið þarf hver og einn að vita hvar mörkin liggja í samskiptum við aðra og einnig að geta sett sín persónulegu mörk sem öðrum leyfist ekki að vaða yfir. 

Þingmenn tilheyra ekki stéttarfélögum í starfi sínu sem þingmenn og eru þar að leiðandi eina stétt landsins sem eru undanþegnir ákvæðum vinnuverndarlöggjafarinnar.

Ekki er vitað til þess að áður hafi nokkur þingmaður sagst hafa orðið vitni að einelti eða ofbeldi.

Hvaða úrræði hefur Alþingi þegar kemur til svona mála?

Er ekki einfaldlega tímaspursmál hvenær einhver á svo álagsmiklum og krefjandi vinnustað sem Alþingi er, leggur fram kvörtun af þessum toga?

 

 

 

Að lifa með athyglisbrest og ofvirkni (ADHD)

Í þættinum í kvöld verður fjallað um athyglisbrest (ADD) og ofvirkni (HD) hjá fullorðnum einstaklingum.

Hvernig birtast einkennin helst á fullorðinsárunum?

Hvernig er að lifa með þessa röskun og hvernig er hægt að takast á við einkennin svo þau hafi ekki skaðleg áhrif á lífið?

Fylgiraskanir geta verið af ýmsum toga, m.a. áfengis- og vímuefnaneysla og matarfíkn.

Sigríður Jónsdóttir, eða Sirrý eins og hún er kölluð er markþjálfi (life coach) og hefur bæði persónulega reynslu af ADHD og er auk þess fagmaður á sviðinu. Hún hefur sjálf nýtt sér 12 sporin og stendur um þessar mundir fyrir námskeiðum fyrir 18 ára og eldri. 

Það eru leiðir út úr þessum vanda eins og öðrum. Enginn þarf að vera í fórnarlambs eða sjúklingahlutverkinu þótt hann hafi greinst með ADHD.

Sjá einnig Í nærveru sálar frá því í nóvember 2008 þar sem rætt var við Ingibjörgu Karlsdóttur, formann ADHD samtakanna. 

Konan situr í súpunni þar sem hún beitti eggvopni.

Hvernig málum er háttað ef til heimilisofbeldis kemur.

Til átaka kom milli sambýlisfólks í Grafarholtinu í nótt þar sem maður réðist á sambýliskonu sína með spörkum og höggum. Lögregla var kölluð til eftir að konan hafði brugðist til varnar og stungið manninn í hendina. Maðurinn hafði samkvæmt fréttinni ráðist á hana með höggum og spörkum.

Lögreglunni er skylt að rannsaka málið hvort heldur maðurinn kærir hnífstunguna eður ei þar sem beitt var eggvopni. En henni er ekki skylt að rannsaka árás mannsins á konuna nema ef konan leggur fram kæru á hendur sambýlismanninum.

Vandamálið er einmitt það að oft er ekki lögð fram kæra í svona málum. 

Breytingar sem þyrftu að gera á lögum sem lúta að heimilisofbeldi þurfa að vera með þeim hætti að það sé ekki á ábyrgð þess sem fyrir árásinni verður hvort lögð verði fram kæra eða ekki. 

Ákvörðunin um kæru í tilviki heimilisofbeldis ætti að vera á ábyrgð lögreglunnar og gildir þá einu hvort beitt sé eggvopni, hnefa eða einhverju öðru sem ætlað er til að meiða og slasa þann sem fyrir árásinni verður.

 

Hvað get ég gert við of miklar áhyggjur?

Út er komin bókin Hvað get ég gert við of miklar áhyggjur? Bókin er fyrir börn til að sigrast á kvíða.

Hvað get ég gert við of miklar áhyggjur? hjálpar börnum og foreldrum við að beita aðferðum hugrænnar atferlismeðferðar, sem oftast er notuð við meðhöndlun á kvíða. Líflegar myndlíkingar og myndskreytingar auðvelda lesendum að skilja hugtök um leið og skýrar „skref fyrir skref“ aðferðir og verkefni í formi teikninga og orða hjálpa barninu að öðlast nýja færni til að draga úr kvíða. Þessi gagnvirka sjálfshjálparbók er heilsteypt úrræði til að fræða, hvetja og styrkja börn í því að vinna bug á ofvöxnum áhyggjum.

Ég sem sálfræðingur fagna komu þessarar bókar og tel hana muni gagnast vel. Foreldrar sem eiga börn með áhyggjur og kvíða geta sest niður með barni sínu og lesið með þeim bókina. Kennarar geta nota efni hennar við ýmis tækifæri m.a. til að skerpa og útvíkka almenna umræðu um líðan og vanlíðan.

 

Klúbburinn Geysir með þér út í lífið

Málefni þeirra sem glíma við geðraskanir er viðfangsefni þáttarins
Í nærveru sálar, mánudaginn 31. ágúst.

Klúbburinn Geysir er félagsskapur þeirra sem eiga við geðraskanir að stríða.

Markmið með starfsemi klúbbsins er að styðja þá sem glíma við geðræn veikindi í að endurheimta sjálfstraust og sjálfsvirðingu til að geta tengst öllum sviðum samfélagsins.

Viðmælendur eru:

Björk Agnarsdóttir, félagi

Kristinn Einarsson, framkvæmdarstjóri

Kristín Kristjánsdóttir, félagi.

Við ræðum um fyrir hverja er klúbburinn Geysir. Hver er grunnhugmyndafræðin og hvernig er þeim sem klúbbinn sækja hjálpað að tengjast út í samfélagið.

Gleymum ekki þeim sem glíma við geðraskanir