Saman um áramót

Nú fer í hönd sá tími ársins, áramótin , þar sem unglingarnir þurfa hvað mest á stuðningi og aðhaldi foreldra sinna að halda.
Um áramót hefur sú þróun orðið í íslensku samfélagi að nýju ári er fagnað fram á nótt og sumir hverjir eru enn að fagna þegar birtir af nýjum degi, þeim fyrsta á nýju ári.
Eðlilega leyfa því margir foreldrar börnum sínum að vaka lengi og taka þátt í gleðinni.

Eins og mörg fyrri áramót mun alltaf einhver hópur ungmenna safnast saman um og eftir miðnætti og neyta áfengis og sumir jafnvel annarra vímugjafa. Einhverjir þessara krakka langar til að vera hluti af félagahópnum en hafa ekki í hyggju að drekka.  Þá reynir á þá að standast allan hópþrýsting og segja nei takk við öllum vímugjöfum hvaða nafni sem þeir kunna að nefnast.
Fyrir marga unga og ómótaða unglinga getur þetta reynst erfitt. Þeir velta vöngum yfir því hvort ákvörðun þeirra um að vilja ekki taka þátt í neyslunni hafi áhrif á stöðu þeirra innan hópsins.

Þeir foreldrar sem taka þá ákvörðun að vera með, eða í það minnsta að vera nærri unglingunum sínum á þessum tímamótum eru með því aðhaldi að veita þeim mikinn stuðning á þessu viðkvæma tímaskeiði þeirra. 

Með því að segja við unglinginn sinn, „við viljum fagna nýju ári með þér og að við séum öll saman “ eru foreldrarnir jafnframt að gefa börnum sínum til kynna hversu vænt þeim þykir um þau og að ekkert skipti þau meira máli en velferð þeirra.

Fögnum nýju ári í návist barnanna okkar og gerum þannig nýja árið að þeirra ári.  

Fuglasöngur á aðfangadag

Það sem gladdi hvað mest á aðfangadag voru fuglarnir á fóðurbretti sem við höfum komið fyrir í tréi fyrir utan húsið okkar hér í Seljahverfinu.
Þar gæddu Auðnutittlingar og einstaka þröstur sér á korni og jarðarberjum. 
Við opinn glugga mátti heyra fuglasöng og tíst sem úti væri hásumar.
Litlu krílin voru alsæl. 
Mikið er nú gaman að huga að þeim allra smæstu svona í miðju jólaamstri.
Ég reyndi að ná góðri mynd af hópnum en þar sem aldrei birti almennilega þennan dag er hún ekki alveg nógu skýr.

Gleðileg jól kæru bloggvinir

Gleðileg jól sömuleiðis góðu bloggvinir. Þakka ykkur fyrir árið sem er að líða.
Ég óska ykkur og fjölskyldum ykkar farsældar á komandi ári og hlakka til kynnast ykkur sem flestum enn betur. 

Með þessari jólakveðju langar mig að deila með ykkur þessu ljóði.

Bernskujól

 

Máð fótspor

feta um innviði hugans

flöktandi kertaljósið lýsir leið

 

fannbreiða og glittir í mann í rökkrinu

rjúpnakippa á öxl

 

kallarnir með hrúta í bandi

á fyrsta degi tilhleypinga

það er Þorláksmessa

 

jólakveðjur útvarpsins hljóma þegar kvöldar

tandurhrein hátta ég í nýjum náttfötum

 

sofna út frá saumavélarhljóði

örugg

veit að mamma klárar jólafötinn

 

aðfangadagur og biðin endalaus

loksins ilmur af rjúpum og greni

klukknahringing og

hversdagurinn er ekki lengur til

 

í djúpi sjálfs míns logar jólaljósið

 

Stefanía G. Gísladóttir.  Munum við báðar fljúga, 2004.

 

Misskilningur að það sé í lagi að aka bíl eftir einn drykk. Umferðarstofa segir það lögbrot

   

„Eftir einn ei aki neinn“ 
Sem stendur er sérstakt átak í gangi hjá Umferðarstofu sem gengur m.a. út á að leiðrétta þann misskilning að það sé í lagi að aka bíl svo lengi sem áfengismagn í blóði sé undir refsimörkum, þ.e. 0.5 prómill. 
Einar Magnús Magnússon, upplýsingarfulltrúi Umferðarstofu segir í viðtali í Mbl. í gær að það varði við lög að aka eftir neyslu áfengis, sama hversu lítið magnið er. Hann segir jafnframt að með þessu átaki sé verið að leiðrétta þann misskilning að það sé „í lagi“ að aka bíl svo lengi sem áfengismagnið sé undir refsimörkum þ.e. 0.5 prómill. En er það lögbrot?

Ég held einmitt að margt fólk sem á annað borð notar áfengi líti ekki á að það sé að brjóta lög með því að aka eftir neyslu svo fremi sem neytt hefur verið óverulegs magns og að það meti sem svo að áfengismagnið í blóðinu sé hvergi nærri refsimörkum. Hvort því finnist það „í lagi“ eða yfir höfuð skynsamlegt er eflaust mjög einstaklingsbundið.

Sumt fólk sest hiklaust undir stýri eftir að hafa fengið sér 1 glas eða drukkið  1-2 glös með mat. Það segir ef til vill við sjálft sig að verði það stöðvað af lögreglu muni ekki mælast nægjanlega mikið magn í blóði til að það kalli á alvarlegar afleiðingar svo sem ökuleyfissviptingu og/eða háa sekt. Um þetta getur fólk hins vegar ekki verið visst um. Eftir eitt glas getur áfengismagnið í blóðinu farið í 0.5 prómill og jafnvel yfir þau mörk  allt eftir því hvenær ekið er eftir neysluna. Margir aðrir þættir geta einnig haft áhrif sem dæmi hvort viðkomandi hefur neytt áfengisins á fastandi maga eða með, eða eftir mat svo fátt eitt sé nefnt.  

Í viðtalinu við Magnús kemur fram að sé ökumaður stöðvaður og í honum mælist minna en 0.5 prómill í blóði þá séu afleiðingarnar þær að honum er gert að hætta akstri og er sviptur lyklunum sem hann getur sótt í fyrsta lagi daginn eftir. Þetta eru vissulega óþægindi en ég tel það nokkuð víst að sumir eru tilbúnir til að láta á þetta reyna fremur en að skilja bílinn eftir telji þeir að áfengismagn í blóði sé undir refsimörkum. Fyrir marga eru þetta léttvægar afleiðingar og því vel líklegt að þeir muni taka áhættuna aftur.

Til að ná tökum á ölvunarakstri þarf a.m.k. tvennt að koma til.
Ef það er lögbrot að aka eftir nokkra neyslu jafnvel þótt áfengismagnið í blóði nái ekki refsimörkum þurfa afleiðingarnar að vera aðrar og meiri en smávægileg óþægindi fyrir þann sem „brotið“ fremur.
Öðruvísi er hætta á að viðkomandi taki málið ekki mjög alvarlega.

Líklegt má telja að vænta megi árangurs til lengri tíma ef tækist að höfða til ökumanna þannig að viðhorfabreyting næði að eiga sér stað. Til dæmis að hver og einn hugsi ekki á þeim nótum að akstur eftir tvo drykki sé áhættunnar virði og eins að eftir eitt eða tvö glös sé viðkomandi ekki að reyna að sigta út  hvoru megin 0.5 prómillanna áfengismagnið í blóðinu er heldur ákveði bara einfaldlega að aka ekki.

Átak gegn ölvunarakstri er gott og gilt en þyrfti að vera allt árið um kring ef vel ætti að vera. Miklu máli skiptir að ná til þeirra sem eru að undirbúa sig undir ökuprófið. Ekki er ósennilegt að einmitt í því ferli séu einstaklingarnir hvað mest móttækilegir fyrir fræðslu um mikilvægi þess að forðast alla áhættuhegðun, hraðakstur og að “Eftir einn ei aki neinn„

Að huga að því smáa

Á hverjum degi á aðventunni sendir hann V. Ljósálfur Jónsson vinum og vandamönnum um land allt jólaglaðning í tölvupósti í formi ljóða/kvæða.
Þetta kom í gær.

                                

                                   Jólatré

                                       Á

                               jólatrénu

                        brothættar tyggjó-

                     kúlur og englar fljúga í

                 kringum tréð hring eftir hring.

              En þeir sofna um leið og við lokum

            augunum.  Nóg að blikka auga og þeir

    dotta, fá sér stuttan lúr.  Kertaljósin loga glatt.

     Undir trénu hvíla inniskór, greiða, munnharpa,

        spegill, varalitur, leikfangahestur, hálsmen,

hanskar, brúða sem geymir bleiu, snuð og náttkjólinn

   sinn í poka.  Hún fær að sofa við vanga stúlkunnar

                                      í

                                   nótt.

Kristín Ómarsdóttir.  Jólaljóð, 2006.

Að segjast vera annar en hann er

Mikið hefur verið skrifað um uppátæki Vífils Atlasonar sem tók upp á því að hringja í forseta Bandaríkjanna og þykjast vera forseti Íslands. 
Mín fyrsta hugsun var þegar ég heyrði þetta: Hvar fékk Vífill þetta símanúmer?
Einnig velti ég fyrir mér hvað forseta Íslands fyndist um þetta uppátæki?

Það að hringja í annan aðila og ljúga til nafns getur nú varla flokkast undir að vera eitthvað sem auðvelt er að samþykkja.
Ef um létt spaug á að vera að ræða er mikilvægt að leiðrétta prettina hið fyrsta. Stundum hafa hrekkir sem átt hafa að vera saklausir og sniðugir haft neikvæðar afleiðingar.
Þetta ákveðna símtal hefði jafnvel geta haft einhverja eftirmála.

Jólatónleikar Fíladelfíu - Fyrir þá sem minna mega sín.

Ég var á stórgóðum jólatónleikum í síðustu viku sem haldnir voru á vegum Hvítasunnusafnaðarins. Upplifunin var einstök, enda þar á ferðinni mikilhæfir tónlistamenn og kórfólk. Tónlistarstjóri og útsetjari var að sjálfsögðu Óskar Einarsson og kórinn söng undir stjórn Hrannar Svansdóttur. Hápunktur tónleikanna var samsöngur þeirra Maríönnu Másdóttur og Erdnu Varðardóttur en þær sungu saman Ó Helga Nótt.  Þetta var með ólíkindum vel gert hjá þessum tveimur hæfileikaríku konum að unun var að.

Bestu þakkir fyrir þessa tónleika. 

Niðurstöður PISA - könnunarinnar, leita skal skýringa víða.

Hvort niðurstöður PISA hafa verið of-eða vantúlkaðar er e.t.v. ekki málið heldur frekar hvað við sem þjóð ætlum að gera við þær.

Ég tek undir með þeim sem hvetja til naflaskoðunar á öllum vígstöðvum.
Hér er ekki um neinn einn sökudólg að ræða og sannarlega tel ég þetta ekki sök skólanna, kennaranna eða að því að menntun kennara er ekki nógu löng eða góð.

Ef skoðum nánar lestur og hverslags færni það er.
Lestur er þannig færni að ef ekki er lesið reglulega hrakar barninu í lestri jafnvel þótt það hafi verið orðið fluglæst. Lestur og lestrarafærni byggist fyrst og fremst á reglulegri þjálfun eftir að færninni er náð.

Ég er sannfærð um það, eins og margir aðrir,  að börn lesi yfir höfuð mun minna í dag en tíðkaðist hér áður fyrr enda margt annað en lestur sem heillar hug nútímabarnsins og sem það vill frekar verja stundum sínum í.

Sólarhringurinn hefur ekkert lengst, hann er, hefur ávalt verið og mun áfram vera 24 klukkustundir. Hvernig á nútímabarn að koma öllu því við sem það þarf að gera og sem því langar að gera á þeim tíma sem það hefur úr að moða. Það stundar skólann, tómstundir og áhugamál. Margir unglingar vilja jafnvel vinna með skólanum og síðan er það sjónvarpið, DVD og svo tölvan, MSN-ið, bloggið og tölvuleikir. Loks má nefna þann tíma sem barnið eyðir í gsm símann sinn og sms skeytasendingar.

Eitthvað er dæmt til að sitja á hakanum og mjög líklega er það lestur bóka sem orðið hefur út undan. Því skal ekki undra að börnum hafi farið aftur í lestri.

Bleikt á stelpur, blátt á strákana eða kynhlutlausa liti á nýburana?

Umræðan um þá hefð sem skapast hefur á fæðingardeildum hins opinbera hefur fallið í misjafnan jarðveg hjá fólki og sitt sýnist hverjum eins og gengur.

Sjálf er ég þeirrar skoðunar að sú hefð að klæða nýfæddar stúlkur í bleikt og strákana í blátt er ágætis hefð sem engin ástæða er til að varpa fyrir róða. 
Væri ég nýbökuð móðir í dag myndi ég vera fyllilega sátt við þetta litaval á kynin.

Þeim foreldrum sem líkar þessi hefð illa ætti einnig að vera í frjálst að velji aðra liti á börn sín þá fáu daga sem þau dvelja á fæðingardeildinni.

Þetta atriði hefur að gera með smekk, stíl, viðhorf og gildismat og því ekkert til fyrirstöðu að fólk hafi um það val. 

Ég vona sannarlega að þingmenn fari ekki að eyða of miklum tíma í þessa umræðu enda brýnni mál sem bíða.

Ást... Ég fann ei, hvað lífið er fagurt fyrr en ég elskaði þig

Ég sá frábært stykki í Borgarleikhúsinu í gær en það var leikritið Ást.
Eins og segir á vef Borgarleikhússins fjallar leikritið um ástir og daglegt líf heimilismanna á elliheimili. Nína sem leikin er af Kristbjörgu Kjeld er eldri kona utan af landi sem kemur í skammtímavistun á elliheimili í höfuðborginni.
Þetta er söngleikur og er verkið skipað úrvalsleikurum sem allir skila sínu frábærlega.
Kristbjörg fer á kostum og Ómar Ragnarsson sýnir leikfærni sína með ótal svipbrigðum og fjölbreyttu líkamsmáli.
Þrátt fyrir tregafull atriði er verkið létt og afar fyndið á köflum. Sagan höfðar til allra aldurshópa og minnir mann á hvað skiptir mestu máli í lífinu en það er kærleikurinn.

Ljóðlínan í fyrirsögn bloggsins er úr Ást, ljóð eftir Sigurð Nordal og lag eftir Magnús Sigmundsson.

Ástin er áhætta.
Ástin er áhætta,
engri tilfinningu lík.
Veldur stundum vonleysi og sorg.
Hatri, gráti eða hlátri.
Hættuleg en eftirsótt,
sérhverjum sem lifa langar.
(KB)

Meistaraprófs krafist af kennurum á öllum menntastigum

Fjögur ný menntafrumvörp hafa verið kynnt sem marka nýja menntastefnu á Íslandi.
Mín vitneskja á innihaldi þessara frumvarpa er fengin úr fjölmiðlum.
Ég tel mig strax sjá í hendi mér að í þessum frumvörpum felast margar góðar breytingar og löngu tímabærar. Má þar nefna sérstaka áherslu á að iðn- og verknám verði metið til jafns við bóknám og einnig sú samfella sem verður í skólastarfinu þar sem eitt skólastig tekur við af öðru. 

Það sem hins vegar slær mig er að meistaraprófs skuli vera krafist af kennurum á öllum menntastigum. Hér er verið að tala um skilyrði sem ég gæti trúað að erfitt yrði að fullnægja.
Ég velti því jafnframt fyrir mér hvort hér sé ekki full langt gengið og hvort það sé raunverulega nauðsynlegt að setja þau skilyrði að enginn geti kennt t.d. við leik- og grunnskóla öðruvísi en að vera sérfræðingur, þ.e. með meistarapróf. 

Sú upplifun mín hingað til af kennurum, hvort heldur kennurum barna minna eða kennurum sem ég hef starfað með er ekki sú að þeir hafi verið illa menntaðir nema síður sé.  
Vissulega eru kennarar mishæfir eins og gengur og gerist í fagstéttum. En hvort hæfni þeirra til starfsins hafi verið ábótavant vegna þess að þeir hafi ekki haft meistarapróf í greininni efast ég stórlega um.

Ég veit ekki hvað kennurum sjálfum finnst um þetta menntunarskilyrði. Eins og staðan er í dag þá vitum við hins vegar að kennarar upp til hópa telja sig fá allt of lág laun miðað við núverandi menntunarstig þeirra og kröfur sem kennarastarfið gerir.  Flótti er úr stéttinni núna í aðdraganda nýrra kjarasamningsviðræðna og stefnir í neyðarástand í sumum skólum.

Verði krafan sú að þeir einir fá kennsluréttindi sem hafi að lágmarki meistarapróf segir það sig sjálft að launin þurfa að hækka verulega. Við kennaranámið eins og það er í dag bætist allt að tvö ár og eykst námskostnaður að sama skapi.

Ég vona að þetta atriði frumvarpsins verði skoðað ofan í kjölinn og fái mikla og góða umræðu bæði á þinginu, meðal kennara og foreldra.

Menntun er sannarlega mikilvæg enda leggjum við mikla áherslu á að einstaklingurinn sæki sér menntun. Menntunarstig hefur almennt hækkað, krafist er lengri menntunar á mörgum sviðum og einnig meiri sérfræðimenntunar.  Einu sinni þótti glæsilegt að hafa lokið landsprófi/ gagnfræðaprófi en nú virðist ekkert duga minna en stúdents- eða framhaldsskólapróf.

Kjarni málsins er að allir eigi þess kost að mennta sig, óski þeir þess, og að námsvalið sé fjölbreytt þannig að hver og einn geti sótt sér menntun við hæfi og eftir áhugasviði. 
Mér sýnist að margt í þessum frumvörpum stuðli einmitt að því að svo megi verða í ríkari mæli en nú er. En hvort lágmarksmenntunarstig kennara verði að vera meistarapróf set ég spurningarmerki við.

Hin umdeilda biblíuþýðing, hvaðan koma gagnrýnendur hennar?

Ég hef eftir bestu getu reynt að fylgjast með umfjölluninni um hina nýja bíblíuþýðingu en hún hefur eins og allir vita litast talsvert af gagnrýni á einstaka þætti þýðingarinnar.

Fyrir fáeinum vikum hlustaði ég á Guðrúnu Kvaran, íslenskufræðing og þátttakanda í þýðingarnefnd Nýja Testamentisins gera grein fyrir þýðingarferlinu.  Í máli hennar kom skýrt fram að á löngu vinnsluferli þýðingarinnar voru drög oftar en einu sinni send til fjölmargra aðila, presta, kennara í fræðunum og annarra sem vegna starfa sinna og sérþekkingar voru álitnir hæfir til að koma með gagnlegt álit. 

Nú vaknar upp sú spurning hverjir það eru sem ganga harðast fram í að gagnrýna hina nýju biblíuþýðingu?
Eru það sérfræðingar sem nefndinni sást yfir að leita til á meðan á þýðingarferlinu stóð?
Eru þetta kannski aðilar sem komu með ábendingar en sem nefndin ákvað síðan að taka ekki mið af?
Eða eru þetta aðilar sem var boðið að senda inn álit sitt og freista þess að hafa áhrif á þýðinguna en kusu ekki að tjá sig fyrr en nú þegar verkið hefur verið útgefið?

Hugsanlega og líklegast tilheyra gagnrýnendur þýðingarinnar öllum þessum þremur hópum en í hvaða hlutfalli er mér ekki kunnugt um. Sumum gæti þótt sem það skipti e.t.v. litlu máli nú þar sem verkið er komið út.  Umræðan hefur þó sannarlega verið fyrirferðarmikil.

Uppgreiðslugjald ekki beint hvetjandi vilji maður greiða niður lán

Sumir bankar og lífeyrissjóðir svo sem lífeyrissjóðurinn Stafir taka uppgreiðslugjald vilji sjóðfélagi greiða niður eða borga upp lán.  Þetta kemur fram í Fréttablaðinu í dag.

Það er óhætt að segja að hafi einstaklingur fjárhagslega burði til að greiða inn á eða greiða niður lán þá virkar það ekki mjög hvetjandi þegar hann veit að til þess að gera það þarf hann að greiða lánastofnuninni ákveðna prósentu fyrir hverja milljón sem hann greiðir. Sem dæmi, sé uppgreiðslugjald tvö prósent þarf lántakandi að greiða tuttugu þúsund aukalega sbr. þessa frétt.

Ég minnist þess sjálf að þegar ég greiddi niður lán hjá Spron fyrir einhverjum 2-3 árum þá þurfti ég að borga fyrir það einhverja tugi þúsunda sem vissulega hefði betur verið varið í frekari niðurgreiðslu á láninu.

Þetta er sérlega ósanngjarnt sé lánastofnunin líffeyrissjóður því eins og fram kemur í pistlinum, þá greiða sjóðfélagar til sjóðanna og eiga þá.

Nú þegar verið er að hvetja almenning til að skulda minna vegna hárra vaxta þá skýtur þessi ráðstöfun lánastofnanna skökku við.  
Að rukka uppgreiðslugjald letur fólk frekar en hvetur til að grynnka á lánum sínum.
Það er því vel skiljanlegt að þessu sé harðlega mótmælt.

Neyðarástand blasir við í sumum grunnskólum landsins vegna kennaraeklu

Mínar áhyggjur þessa dagana hafa að gera með þá staðreynd að víða í grunskólum eru kennarar að segja störfum sínum lausum.
Sem skólasálfræðingur hef ég orðið áþreifanlega vör við ugginn sem kennarar, skólayfirvöld og foreldrar upplifa nú æ meira með hverjum deginum sem líður enda spurning hvort takist að manna stöðurnar aftur þennan skólavetur. 

Fyrir var ástandið ekki gott þar sem ekki tókst að ráða í allar lausar stöður í haust.
Ef skoðað er á heimasíðu Kennarasambandsins má sjá auglýstan ótrúlegan fjölda af lausum kennarastöðum þegar haft er í huga að nú er miður nóvember.

Óánægjan liggur í lágum launum. Án þess að ætla að gengisfella önnur störf þá þekki ég það af eigin raun hversu krefjandi og álagsmikið kennarastarfið getur verið. 
Innan tíðar eru kjarasamningar lausir og heyrist mér kennarar almennt séð ekki vera bjartsýnir á að viðræður skili viðunandi niðurstöðum.

Málið er grafalvarlegt. Eina sem hægt er að vona er að borgarstjórn hafi nú þegar lagst yfir að leita lausna og finna leiðir til að halda í kennara. Leiði samningaviðræður og nýr kjarasamningur til þess að kennarar yfirgefi stéttina í stórum stíl þarf líka að skoða hvernig bregðast skuli við því.
Eitt er víst að börnin halda áfram að koma í skólann sinn og þau eiga rétt á kennslu.

Ef heldur sem horfir er ekki betur séð en að það stefni í neyðarástand í sumum grunnskólum landsins.

 

Gefa gömlu leikföngin til barna sem lítið eða ekkert eiga

Hver man ekki hversu gaman það var þegar maður var barn að fara inn í leikfangaverslun og óska þess að maður gætti eignast fullt af fallegu dóti.

Allt þar til nú hefur lítið farið fyrir sérverslunum á þessu sviði. Einna helst man maður eftir verslun sem heitir Leikbær.  Nýlega hafa stórar og heimsfrægar leikfangaverslanir sprottið upp hér í borg og heyrst hefur að fólk bíði í biðröðum fyrir utan til að gera stórkaup á leikföngum.

Ekkert skrýtið við það,  jólin nálgast og hver vill ekki gleðja börnin sín og barnabörnin.

Án þess að vilja fullyrða nokkuð held ég að flest íslensk börn eigi talsvert mikið af leikföngum.  Nú um þessi jól mun leikfangasafn þeirra vaxa enn frekar.

Þegar hugsað er um að eiga gnótt af einhverju hvort sem það eru leikföng eða annað þá virkar það stundum þannig á skynjunina að minna virðist vera varið í hlutinn/hlutina.  Maður kann jafnvel síður að meta verðgildi hans og auknar líkur eru á að fá leið á honum.  Ef gnótt er af einhverju þá er líka tilhneigingin stundum sú að ekki er farið eins vel með hlutinn/hlutina eins og maður myndi kannski gera ef minna eða lítið er til.

Fyrir börn sem eiga mikið af leikföngum og eru e.t.v. hætt að leika sér að hluta þeirra,  vil ég hvetja foreldrana til að semja við börn sín um að pakka þeim inn í jólapappír og setja t.d. undir jólatréið í Kringlunni þegar því verður stillt upp rétt fyrir jólin

Með því að gleðja börn sem lítið eða ekkert eiga með þessum hætti er enn frekar hægt að njóta þess að eignast nýja hluti.

Er það tímaspursmál hvenær hægt verður að greiða fyrir vörur með evrum í verslunum á Íslandi?

Ef litið er til umræðu síðustu daga um krónuna og evruna þá finnst manni eins og það sé tímaspursmál hvenær við förum að greiða með evrum í verslunum hér á Íslandi.

Ýmsir sérfræðingar á sviði peningamála segja að krónan og evran geti lifað góðu lífi saman næstu árin og að ekki sé nein knýjandi nauðsyn að breyta skipan gjaldeyrismála með formlegum hætti.   

Æ fleiri fyrirtæki eru að taka upp annan gjaldmiðil, gera upp og greiða laun aðallega í evrum.

Ekki er annað hægt en að spyrja sig hvort staðan sé að verða þannig að skammt sé í að íslenskir kaupmenn sem kaupa inn í evrum kjósi einnig að selja vöruna í evrum? 

Þriðja leiðin: einokun eða fákeppni?

Einkarekin áfengisverslu eða svokölluð „þriðja leiðin“ sem gerð var skil í pistli í Fréttablaðinu í gær tryggir varla samkeppni í sölu. 

Hugmyndasmiðurinn á þó sannarlega hrós skilið fyrir að koma með innlegg í þetta umdeilda málefni en hugmynd hans vekur jafnframt upp nokkrar spurningar.

 

„Þriðja leiðin“ er útfærð þannig af höfundi “að aðeins yrðu gefin út ákveðið mörg leyfi og aðeins ein áfengisverlun verði í hverju hvefi, í hverjum bæ“
Er þetta ekki sama einokunin og verið hefur nema að í stað þess að Ríkið njóti góðs af ágóðnum, hirða hann einhverjir fáir útvaldir?

Eins mikið eins og einkavæðing getur átt rétt á sér og verið bráðnauðsynleg til að hægt sé að færa út kvíarnar þá er ekki hægt að leggja að jöfnu einkavæðingu t.d. bankanna annars vegar og hins vegar vöru eins og áfengi.  Ekki er séð að mikil samkeppni verði ef áfengisleyfið verði í höndum fárra og að einungis verði ein verslun í hverju hverfi.

Verslun með áfengi er og verður arðsöm verslun. Ef Ríkið ætlar á annað borð að selja þennan rekstur er mjög mikilvægt að það verði gert með þeim hætti að grundvöllur fyrir samkeppni verði tryggður.

Muggur og Tíu litlir negrastrákar

Bókina um líf og listir Muggs eða Guðmundar Thorsteinssonar eftir Björn Th. Björnsson sem gefin var út í Reykjavík 1984 fékk ég að gjöf frá ömmu minni sem nú er látin en hún hélt alla tíð mikið upp á myndlistarmanninn Mugg.
Eins og flestir vita myndskreytti Muggur bókina Tíu litlir negrastrákar.

Í allri umræðunni um Litlu negrastrákana dró ég nú fram þessa bók um Mugg og fletti upp í henni þar sem segir frá þeim tíma þegar hann vann við myndskreytinguna og sendir myndirnar til Kaupmannahafnar.  Fjallað er um bókina og aðrar barnabækur sem Muggur myndskreytti á sama tíma. Höfundur Muggs fer eftirfarandi orðum um Negrastrákana:

„…þar er gáskinn uppi, fullur með óhamið spaug, svo ég efast um að víða verði fundið öllu skemmtilegra gamankver handa börnum. Það er enda orðið klassiskt í hillunni hjá litla rúminu, og mun eflaust verða þar hjá margri ókominni kynslóð“

Óhætt er að segja að þessi texti  stingi stúf við þær umræður sem verið hafa undanfarna daga um Negrastrákana og myndirnar í henni.

Skrásetjaranum Birni Th. hefur líklega seint grunað að bókin ætti eftir að vera svo umdeild sem hún nú er og að hópur fólks finnist hún hvorki skemmtilegt gamankver né bók sem eigi heima í barnabókahillum.

Þetta er e.t.v. gott dæmi um hvað samfélagsbreytingar hafa verið örar og viðhorfabreytingar fylgja vissulega í kjölfarið.

Við þetta má bæta að þessi sama amma mín fór með mig á bíómyndina Sögu Borgarættarinnar sem sýnd var í Nýja Bíó að mig minnir.  Ég var líklega um 8-9 ára gömul þá.  Muggur fór með hlutverk Ormars Örlygssonar og fékk fyrir leik sinn góða dóma.

Í bókinni Muggur er sagt frá því hvernig gekk að taka Sögu Borgarættarinnar upp og minna lýsingar af hrakförum sem myndargerðarfólk og leikarar lentu í,  mjög á erfiðleika sem tökufólk Bjólfskviðu varð að glíma við á meðan á töku þeirrar myndar stóð.
Veðurfar var mikill áhrifaþáttur í báðum tilvikum. 
Tökuferli Bjólfskviðu var vel lýst í heimildarþætti sem sýndur var í sjónvarpinu um daginn.
Sagan endurtekur sig sannarlega .., alla vega stundum.

SLAA Samtök Kynlífs- og Sambandsfíkla

Það er stutt frétt um þessi samtök í Fréttablaðinu í dag en um er að ræða samtök fyrir fólk sem telur sig eiga við stjórnleysi að stríða á þessu sviði. Samtökin heita Samtök Kynlífs- og Ástarfíkla en ættu að mínu mati að heita Samtök Kynlífs- og Sambandsfíkla. Hugtakið ást og sú upplifun sem við tengjum því finnst mér ekki passa í þessu sambandi.

Þetta eru þörf samtök því þau eru einnig fyrir þann hóp fólks sem telur sig eiga við sambandsfíkn að stríða. Af því sem ég hef kynnt mér í þessu sambandi og einnig í gegnum reynslu mína sem sálfræðingur eru konur í meirihluta þeirra sem leita sér aðstoðar vegna þess hversu háðar þær eru að vera í sambandi.  Þetta eru einstaklingar sem geta ekki hugsað sér að lifa öðruvísi en að vera í samböndum og gildir þá einu hvort samböndin séu neyslu- og/eða ofbeldissambönd. Margar fara frá einu slíku sambandi í annað enda höfuðáherslan lögð á að vera ekki einar (og yfirgefnar).

Grunnvandi er brotin sjálfsmynd, óöryggi og sú trú að án annars aðila séu þær einhvern veginn ófullkomnar eða ekki verðugar og muni jafnvel ekki getað spjarað sig.  Kvíði er fyrir að vera einmana, einangraður og ósjálfbjarga. Sjálfsmyndin er með einhverjum hætti og af einhverjum orsökum spyrt við hugmyndina um að vera í sambandi/eiga maka,  hvernig svo sem hann kann að vera í hátt og framkomu. Oft veit viðkomandi vel að hún (hann) væri betur komin án þessa sambands en fær sig ekki til að slíta því. 

Orsakir eru oftar en ekki margslungnar og geta verið hvort heldur af uppeldis/ félagslegum og/eða af tilfinningarlegum toga.  Vinir og vandamenn reyna að aðstoða en uppskera kannski ekki árangur sem erfiði. 
 
Það er mjög mikilvægt að SlAA samtökin geti kynnt starfssemi sína með þeim hætti að þessir aðilar finni að þarna sé einnig vettvangur fyrir þá og í gegnum 12 spora kerfið sé hægt að ná bata.

SLAA er sem sagt ekki einungis samtök fyrir fólk sem á við kynlífsfíkn að stríða í þeim skilningi að það stjórnlaust hugsi um fátt annað en að stunda kynlíf með einum eða öðrum hætti heldur einnig þá sem eins og fyrr segir leggja höfuðáhersluna á að vera í sambandi án tillits til innihalds þess.